KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 22.6.2022

COM(2022) 304 final

2022/0195(COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

{SEC(2022) 256 final} - {SWD(2022) 167 final} - {SWD(2022) 168 final}

UZASADNIENIE

KONTEKST WNIOSKU

Przyczyny i cele wniosku

Pomimo działań podejmowanych na szczeblu unijnym i międzynarodowym utrata różnorodności biologicznej i degradacja ekosystemów postępują w alarmującym tempie, przynosząc szkody ludziom, gospodarce i klimatowi. Kwestia ta została szeroko udokumentowana, zwłaszcza w sprawozdaniach Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) 1 oraz Międzyrządowej Platformy Naukowo-Politycznej w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów 2 , jak również w sprawozdaniu z postępów w realizacji celów z Aichi 3 oraz w publikacji „The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review” 4 . Zdrowe ekosystemy zapewniają żywność i bezpieczeństwo żywnościowe, czystą wodę, pochłaniacze dwutlenku węgla i ochronę przed klęskami żywiołowymi powodowanymi przez zmianę klimatu. Mają zasadnicze znaczenie dla długoterminowego przetrwania naszego gatunku, naszego dobrostanu, dobrobytu i bezpieczeństwa, ponieważ stanowią podstawę odporności Europy.

Odbudowa ekosystemów w połączeniu z wysiłkami na rzecz ograniczenia handlu dziką fauną i florą i ich konsumpcji pomoże również zapobiec ewentualnym przyszłym chorobom zakaźnym o potencjale zoonotycznym i zbudować odporność na te choroby, a tym samym zmniejszy ryzyko wystąpienia ognisk i pandemii, a także przyczyni się do wspierania unijnych i globalnych wysiłków na rzecz stosowania podejścia „Jedno zdrowie”, w którym uznaje się, że zdrowie ludzi, zwierząt i zdrowa odporna przyroda są ze sobą nieodłącznie związane.

W sprawozdaniu IPCC z 2022 r. podkreślono w szczególności, że w obliczu coraz częściej występujących ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych, które przyniosły nieodwracalne skutki, oraz ponieważ system naturalny i system człowieka zbliżają się już do granic swoich możliwości adaptacyjnych, to naprawdę ostatni dzwonek, by świat i Europa zapewniły sobie przyszłość, w której będą mogły żyć. Wzywa się w nim do podjęcia pilnych działań na rzecz odbudowy zdegradowanych ekosystemów, aby złagodzić skutki zmiany klimatu, w szczególności przez odbudowę zdegradowanych terenów podmokłych i rzek, lasów i ekosystemów rolniczych.

Niedawne zmiany geopolityczne jeszcze bardziej uwypukliły potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i odporności systemów żywnościowych. Wzrost cen towarów i obawy dotyczące światowego bezpieczeństwa żywnościowego wymagają zajęcia się słabymi punktami, takimi jak uzależnienie od przywozu, a także potrzebą przyspieszenia przejścia na zrównoważone i odporne systemy żywnościowe 5 . Dowody wskazują, że odbudowa ekosystemów rolniczych ma pozytywny wpływ na wydajność produkcji żywności w perspektywie długoterminowej, a odbudowa zasobów przyrody stanowi polisę ubezpieczeniową długoterminowej stabilności i odporności UE.

W sprawozdaniu końcowym z Konferencji w sprawie przyszłości Europy, opublikowanym 9 maja 2022 r. 6 , we wnioskach dotyczących rolnictwa, produkcji żywności, różnorodności biologicznej oraz ekosystemów i zanieczyszczenia, obywatele zwrócili się w szczególności o „tworzenie i odbudowę obszarów chronionych, lepsze zarządzanie nimi i ich rozszerzanie – w celu ochrony różnorodności biologicznej”; „ochronę owadów, w szczególności owadów rodzimych i zapylających, w tym poprzez ich ochronę przed gatunkami inwazyjnymi i lepsze egzekwowanie obowiązujących przepisów”; a także o „ustanowienie wiążących celów krajowych we wszystkich państwach członkowskich UE w zakresie ponownego zalesiania rodzimych drzew i odbudowy lokalnej flory, z uwzględnieniem różnej sytuacji i specyfiki poszczególnych państw”. Jeśli chodzi o propozycje dotyczące informacji, świadomości, dialogu i stylu życia, obywatele zwrócili się w szczególności o „włączenie produkcji żywności i ochrony różnorodności biologicznej w ramy kształcenia, w tym tematów dotyczących korzyści płynących z nieprzetworzonej żywności w stosunku do żywności przetworzonej, oraz promowanie ogrodów szkolnych, dotowanie miejskich projektów ogrodniczych i upraw wertykalnych”, a także o „rozważenie wprowadzenia różnorodności biologicznej jako obowiązkowego przedmiotu w szkołach i podnoszenie świadomości na temat różnorodności biologicznej poprzez kampanie medialne i zachęcanie do »konkurencji« w całej UE” 7 . Konieczne są zatem bardziej zdecydowane działania, aby osiągnąć cele UE w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej na 2030 r. i 2050 r. oraz zapewnić odporność systemów żywnościowych.

Aby zrealizować cele UE w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej na 2030 r. i na 2050 r., konieczne są bardziej zdecydowane działania oraz zapewnienie odporności systemów żywnościowych. W Europejskim Zielonym Ładzie 8 Europa zobowiązała się do ochrony i odbudowy zasobów przyrodniczych. W dokumencie tym zapowiedziano, że Komisja określi działania, w tym działania o charakterze prawnym, które pomogą państwom członkowskim poprawić stan ekologiczny zdegradowanych ekosystemów, również tych bogatych w węgiel, oraz przywrócić je do dobrego stanu ekologicznego. W Zielonym Ładzie podkreślono też, że wszystkie działania i strategie polityczne UE powinny zostać połączone, aby pomóc UE w osiągnięciu pomyślnej i sprawiedliwej transformacji ku zrównoważonej przyszłości.

W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 9 określono cele w zakresie dalszej ochrony przyrody w UE. Podkreślono jednak, że sama ochrona nie wystarczy: aby odwrócić proces utraty różnorodności biologicznej, konieczne jest zintensyfikowanie działań w celu przywrócenia przyrody do dobrego stanu w całej UE, zarówno na obszarach chronionych, jak i poza nimi. W związku z tym Komisja zobowiązała się do zaproponowania prawnie wiążących celów w zakresie odbudowy zdegradowanych ekosystemów w UE, w szczególności tych o największym potencjale usuwania i składowania dwutlenku węgla, jak również w zakresie zapobiegania klęskom żywiołowym i łagodzenia ich skutków.

Do tej pory UE nie zdołała powstrzymać utraty różnorodności biologicznej. W najnowszym badaniu 10 sporządzonym w ramach oceny realizacji unijnej strategii różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. 11 wskazano, że w latach 2011–2020 UE nie była w stanie powstrzymać utraty różnorodności biologicznej. Nie osiągnęła dobrowolnego celu odbudowy do 2020 r. co najmniej 15 % ekosystemów zdegradowanych (zgodnie z 15. celem z Aichi zawartym w Konwencji o różnorodności biologicznej 12 ). Prognoza dla różnorodności biologicznej i ekosystemów nie napawa optymizmem i pokazuje, że obecne podejście jest nieskuteczne.

Parlament Europejski i Rada także nalegały na wzmożenie starań na rzecz odbudowy ekosystemów, co wyrażono w konkluzjach Rady z grudnia 2019 r. 13 oraz w rezolucji Parlamentu Europejskiego w styczniu 2020 r. 14 W rezolucji Parlament wezwał Komisję, aby „odeszła od dobrowolnych zobowiązań i zaproponowała ambitną i sprzyjającą włączeniu społecznemu strategię obejmującą prawnie wiążące (a więc możliwe do wyegzekwowania) cele dla UE i jej państw członkowskich”. W rezolucji z 9 czerwca 2021 r. 15 Parlament Europejski z dużym zadowoleniem przyjął zobowiązanie Komisji do sporządzenia wniosku ustawodawczego dotyczącego odbudowy zasobów przyrodniczych, w tym wiążących celów w zakresie odbudowy.

Odbudowa ekosystemów jest również priorytetem na szczeblu międzynarodowym. W wizji na rok 2050 przyjętej na mocy Konwencji o różnorodności biologicznej 16 , w konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia (UNCCD) 17 , w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 (tj. w celach zrównoważonego rozwoju) 18 oraz w Oenzetowskiej Dekadzie Restytucji Ekosystemów 19  wezwano do ochrony i odbudowy ekosystemów. Odbudowa będzie konieczna także do realizacji unijnych zobowiązań wynikających z Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz porozumienia paryskiego 20 . Ekosystemy, takie jak torfowiska, tereny podmokłe, oceany i lasy mogą – jeśli są w dobrym stanie – usuwać i składować ogromne ilości dwutlenku węgla, a także w znaczącym stopniu przyczyniać się do złagodzenia skutków zmiany klimatu.

Celem nadrzędnym wyznaczonym we wniosku dotyczącym rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych jest przyczynianie się do ciągłej, długoterminowej i trwałej odbudowy różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody na obszarach lądowych i morskich UE poprzez odbudowę ekosystemów, a także przyczynianie się do osiągnięcia przez Unię celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej oraz wypełnienie międzynarodowych zobowiązań Unii.

Aby osiągnąć ten cel nadrzędny, we wniosku przedstawiono wiele wiążących celów i obowiązków w zakresie odbudowy dotyczących rozmaitych ekosystemów. Do 2030 r. należy objąć tymi środkami co najmniej 20 % unijnych obszarów lądowych i morskich, a do 2050 r. – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy. Do wniosku dołączono także ramy wdrażania, w których cele przełożono na działania poprzez przygotowanie i realizację krajowych planów odbudowy.

Wniosek ma umożliwić Unii podjęcie natychmiastowych działań oraz rozpoczęcie odbudowy ekosystemów w oparciu o wiążące cele i obowiązki, których realizację można już teraz mierzyć i monitorować. Dzięki temu państwa członkowskie będą mogły niezwłocznie rozpocząć prace związane z odbudową. Na późniejszych etapach, w drodze zmiany rozporządzenia, działaniami tymi będzie można objąć więcej ekosystemów dzięki opracowaniu wspólnych metod wyznaczania dalszych celów.

W ten sposób wniosek toruje drogę do odbudowy i utrzymania w UE szerokiego zakresu ekosystemów do 2050 r., przy czym wymierne rezultaty będą widoczne już do 2030 i 2040 r. Dzięki niemu Unia może przyczynić się do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i przywrócenia przyrody do dobrego stanu. Dzięki niemu Unia umocni też swoją pozycję globalnego lidera w dziedzinie ochrony przyrody, w szczególności na Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej, która ma się odbyć jeszcze w 2022 r.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Celem wniosku jest uzupełnienie obowiązującej polityki ochrony środowiska. Opracowano go w taki sposób, aby umożliwić jego skuteczne działanie w synergii z unijnym prawem ochrony środowiska. Ponadto wniosek da impuls do lepszej koordynacji i skuteczniejszego wdrażania tych przepisów.

Wniosek uzupełni w szczególności:

dyrektywy ptasią 21 i siedliskową 22 przez wyznaczenie terminów realizacji celów i nałożenie na państwa członkowskie obowiązku odbudowy także ekosystemów znajdujących się poza siecią Natura 2000;

ramową dyrektywę wodną 23 przez określenie dodatkowych wymogów dotyczących odbudowy na rzecz ciągłości rzek oraz w celu zapewnienia dobrego stanu równin zalewowych;

dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej 24 , przez wprowadzenie konkretnych środków i szczegółowych celów dotyczących określonych siedlisk morskich wymagających odbudowy;

rozporządzenie w sprawie inwazyjnych gatunków obcych 25 .

Będzie on także funkcjonował w ścisłym powiązaniu na poziomie szczegółowym ze wspólną polityką rybołówstwa, zapewni spójność i w stosownych przypadkach komplementarność.

Z uwagi na zawarte w nim szczegółowe cele i obowiązki dotyczące siedlisk leśnych wniosek jest bezpośrednio powiązany z nową strategią leśną UE 2030 26 i przyczynia się do jej realizacji za sprawą środków odbudowy, które poprawią bioróżnorodność i odporność lasów.

W odniesieniu do wspólnej polityki rolnej wniosek opiera się na szczegółowych celach dotyczących siedlisk obszarów trawiastych objętych zakresem dyrektywy 92/43/EWG, a w szerszym znaczeniu w kontekście ekosystemów rolniczych w całej UE jego podstawę stanowią dowody potwierdzające poprawę zestawu wskaźników służących zwiększeniu różnorodności biologicznej. Wniosek jest wyraźne powiązany ze Strategią UE na rzecz ochrony gleb 2030, ponieważ wiele ekosystemów lądowych jest zależnych od danej gleby i oddziałuje na glebę. Wszelkie inne cele związane z glebą zostaną włączone do przyszłego prawodawstwa dotyczącego gleb.

Co więcej, proponowany cel polegający na odwróceniu spadku liczebności owadów zapylających pomoże w osiągnięciu celów inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających 27 . Zawarte we wniosku cele dotyczące zwiększenia powierzchni terenów zielonych na obszarach miejskich będą miały bezpośrednie przełożenie na realizację strategii na rzecz zielonej infrastruktury 28 .

Środki z zakresu polityki wprowadzane na podstawie innych strategii środowiskowych, takich jak plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy 29 oraz plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby 30 , pomogą w zmniejszaniu presji wywieranej na ekosystemy przez redukcję różnych form zanieczyszczeń. Środki takie jak zalecenie Rady w sprawie uczenia się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju (które ma zostać przyjęte przez Radę 16 czerwca 2022 r.) 31 mogą przyczynić się do tworzenia niezbędnej wiedzy, umiejętności i postaw w zakresie zrównoważenia środowiskowego, w tym w celu wsparcia odbudowy zasobów przyrodniczych.

Spójność z innymi politykami Unii

Odbudowa ekosystemów i zwiększanie różnorodności biologicznej stanowią podstawowe elementy Europejskiego Zielonego Ładu. Zapewnienie zdrowych ekosystemów i przeciwdziałanie zmianie klimatu są ze sobą nierozerwalnie związane. Globalne ocieplenie wywiera bezpośredni wpływ na ekosystemy, pociągając za sobą długotrwałe lub nieodwracalne skutki takie jak utrata ekosystemów. W unijnej polityce klimatycznej, np. w Europejskim prawie o klimacie 32 czy we wnioskach zawartych w pakiecie „Gotowi na 55” (w szczególności we wniosku dotyczącym rozporządzenia w sprawie użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa 33 ), podkreśla się kluczowe znaczenie naturalnych pochłaniaczy, które wychwytują i składują dwutlenek węgla. Aby robić to skutecznie, ekosystemy, takie jak tereny podmokłe i lasy, muszą być w dobrym stanie. Można zatem oczekiwać, że niniejsze rozporządzenie w znacznym stopniu przyczyni się do realizacji polityk klimatycznych.

Przywracanie ekosystemów do dobrego stanu oznacza wprowadzanie rozwiązań opartych na przyrodzie, które pomagają zarówno w łagodzeniu zmiany klimatu, jak i w realizacji celów strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu 34 . Bardziej różnorodne biologicznie i zdrowsze ekosystemy są bardziej odporne na zmianę klimatu, a także skuteczne w zapobieganiu klęskom żywiołowym i zmniejszaniu ryzyka ich wystąpienia. Na podstawie Europejskiego prawa o klimacie państwa członkowskie przyjmą i wdrożą krajowe strategie przystosowawcze promujące rozwiązania oparte na przyrodzie i przystosowanie się oparte na ekosystemach. Krajowe plany odbudowy opracowane na podstawie niniejszego wniosku będą funkcjonować w ścisłym powiązaniu z krajowymi strategiami przystosowawczymi, o których mowa w Europejskim prawie o klimacie, oraz z unijnym prawodawstwem dotyczącym ochrony ludności 35 . Instrumenty te będą uzupełniać się wzajemnie.

Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo są sektorami zależnymi od dobrego stanu ekosystemów. Ekosystemy rolnicze w dobrym stanie zapewniają bezpieczną, zrównoważoną, bogatą w składniki odżywcze żywność po przystępnych cenach. Dzięki nim rolnictwo jest bardziej odporne na zmianę klimatu i ryzyko środowiskowe, a jednocześnie przyczyniają się one do powstawania nowych miejsc pracy (na przykład w rolnictwie ekologicznym, turystyce wiejskiej i rekreacji). Ekosystemy leśne w dobrym stanie przynoszą wiele korzyści. Na przykład zapewniają drewno i żywność, wychwytują i składują dwutlenek węgla, stabilizują glebę, oczyszczają powietrze i wodę oraz łagodzą skutki klęsk żywiołowych, takich jak pożary roślinności oraz plagi szkodników czy choroby roślin. Utrzymywanie ekosystemów morskich w dobrym stanie znacząco wspomaga różnorodność biologiczną dzięki zapewnianiu ważnych tarlisk ryb i obszarów dojrzewania narybku, a także zapewnia zdrową żywność pochodzącą z mórz i oceanów. Zdrowe ekosystemy morskie łagodzą także zmianę klimatu przez zmniejszenie skutków klęsk żywiołowych wzdłuż linii brzegowych.

Niektóre cele i wskaźniki przedstawione w niniejszym wniosku mają za zadanie sprawić, że działania w zakresie różnorodności biologicznej oraz działania w zakresie innych polityk unijnych będą wspólnie lepiej funkcjonować. Polityka ta obejmuje nową wspólną politykę rolną (WPR) 36 (z jej przepisami mającymi na celu poprawę stanu środowiska w rolnictwie, a także możliwościami finansowania dostępnymi w ramach planów strategicznych WPR na lata 2023–2027), strategię „Od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego 37 oraz wspólną politykę rybołówstwa. Wniosek jest powiązany także z unijną polityką regionalną, w ramach której możliwe jest finansowanie odbudowy ekosystemów z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 38 , a także z programem „Horyzont Europa” 39 , którego zadaniem jest wspieranie inwestycji w dziedzinie badań naukowych i innowacji dotyczących różnorodności biologicznej i ekosystemów.

Wniosek może także pomóc UE w wykazaniu się globalnym przywództwem, zmobilizowaniu społeczności międzynarodowej i podjęciu działań w celu powstrzymania utraty różnorodności biologicznej na całym świecie. Oczekuje się, że Konferencja Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (COP15) zakończy prace nad nowymi globalnymi ramami różnorodności biologicznej obejmującymi ambitne cele w zakresie odbudowy. Urzeczywistnieniem tych wszystkich planów w UE jest unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, która ma także pokazać zobowiązanie UE na poziomie globalnym. Wniosek będzie silnym sygnałem w stronę globalnej społeczności, że UE poważnie traktuje swoje zobowiązanie oraz dąży do zapisania w prawie celów w zakresie odbudowy ekosystemów, a ponadto może być inspiracją dla innych państw do przyjmowania podobnych ambitnych celów politycznych w dziedzinie odbudowy zasobów przyrodniczych i ochrony różnorodności biologicznej.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

Podstawa prawna

Podstawą prawną niniejszego wniosku jest art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który określa sposób realizacji art. 191 Traktatu. Art. 191 Traktatu wskazuje cele unijnej polityki ochrony środowiska:

–zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska;

–ochrona zdrowia ludzkiego;

–ostrożne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych;

–promowanie na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów w dziedzinie środowiska, w szczególności zwalczania zmian klimatu.

Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Działanie na poziomie Unii jest uzasadnione z uwagi na skalę i transgraniczny charakter utraty różnorodności biologicznej i degradacji ekosystemów, ich wpływ na społeczeństwo oraz ryzyko gospodarcze. Aby w znacznym stopniu odbudować różnorodność biologiczną i ekosystemy, konieczne jest ustanowienie ogólnounijnych przepisów i obowiązków. Brak postępów w realizacji strategii na rzecz różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. pokazuje, że dobrowolne zobowiązania podjęte przez państwa członkowskie nie wystarczają do osiągnięcia celów UE w zakresie odbudowy ekosystemów.

Aby rozwiązać problem utraty różnorodności biologicznej i degradacji oraz stworzyć korzyści skali potrzebne są skoordynowane i szeroko zakrojone działania. Na przykład praca na poziomie UE jest konieczna do przywrócenia liczebności owadów zapylających: problem ten występuje w całej Unii i nie da się go rozwiązać, jeśli zaledwie kilka państw członkowskich podejmie działania w tym kierunku. Działania na poziomie UE są niezbędne także ze względu na mobilność wielu gatunków lądowych i morskich.

Odbudowa jednego ekosystemu wspomaga inne sąsiadujące lub połączone ekosystemy oraz ich różnorodność biologiczną, gdyż wiele gatunków rozwija się w połączonych sieciach ekosystemów obejmujących duże obszary geograficzne. Ponadto działania na szczeblu UE są konieczne w celu uzupełnienia istniejących wymogów prawnych i pomocy UE w osiągnięciu celów wyznaczonych przez inne unijne akty prawne w dziedzinie środowiska i klimatu.

Proporcjonalność

Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności, ponieważ nie wykracza ponad to, co jest konieczne do osiągnięcia celu, jakim jest wprowadzenie różnorodności biologicznej w UE na ścieżkę regeneracji do 2030 r.

Ustanowienie na poziomie UE prawnie wiążących celów i obowiązków w zakresie odbudowy ekosystemów zapewniłoby spójność działań niezbędnych w całej UE do osiągnięcia celu ogólnego. Monitorowanie i składanie przez Komisję sprawozdań na temat postępu przyniesie dalsze korzyści oraz umożliwi podejmowanie bardziej efektywnych wspólnych działań przez UE i państwa członkowskie.

Podsumowując, we wniosku wyznaczono cel nadrzędny oraz cele i obowiązki dotyczące poszczególnych ekosystemów, które są zgodne z zakresem ogólnych celów. Aby umożliwić UE osiągnięcie tych celów, we wniosku przedstawiono środki wykonawcze, oceny i przeglądy.

Wybór instrumentu

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Zgodnie z wytycznymi dotyczącymi lepszego stanowienia prawa niniejsze rozporządzenie oraz dołączoną do niego ocenę skutków oparto na procesie szeroko zakrojonych konsultacji. Komisja zebrała opinie wielu różnych zainteresowanych stron, w szczególności przedstawicieli państw członkowskich, organizacji działających na rzecz ochrony środowiska, instytutów badawczych, stowarzyszeń rolniczych i leśnych oraz przedstawicieli przedsiębiorstw. Konsultacje przeprowadzono jako część otwartych konsultacji publicznych, w formie pięciu warsztatów z udziałem zainteresowanych stron oraz spotkań z zainteresowanymi stronami i państwami członkowskimi. Dzięki odmiennym stanowiskom uzyskano wartościowe informacje i spostrzeżenia, które pomogły w przygotowaniu oceny skutków oraz wniosku.

Wstępna ocena skutków

Wstępna ocena skutków rozporządzenia będącego przedmiotem wniosku została opublikowana 4 listopada 2020 r. Zainteresowane strony oraz obywatele mieli możliwość przekazania informacji zwrotnych na temat inicjatywy do 2 grudnia 2020 r. Otrzymano 132 odpowiedzi, głównie od organizacji pozarządowych, stowarzyszeń i organizacji przedsiębiorców, organizacji zajmujących się ochroną środowiska oraz obywateli.

Konsultacje publiczne

Komisja prowadziła internetowe konsultacje publiczne od 11 stycznia do 5 kwietnia 2021 r. i otrzymała 111 842 odpowiedzi. W ramach konsultacji zebrano opinie na temat głównych aspektów i podejścia do przygotowywanego przez Komisję wniosku dotyczącego wiążących celów w zakresie odbudowy. Wyniki pokazują przeważające poparcie dla prawnie wiążących celów w zakresie odbudowy: 97 % respondentów popiera ogólne unijne cele w zakresie odbudowy wszystkich ekosystemów, a 96 % popiera cele dotyczące konkretnych ekosystemów lub siedlisk. Wskazuje to na prawie pełne poparcie zarówno dla nadrzędnego celu w zakresie odbudowy, jak i szczegółowych celów unijnych dotyczących ekosystemów.

Warsztaty z udziałem zainteresowanych stron

Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Ocena skutków

1)Scenariusz odniesienia: ten wariant strategiczny zakłada realistyczne wdrożenie polityk zawartych w Europejskim Zielonym Ładzie oraz unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, a także innych istotnych obowiązujących polityk, z wyjątkiem prawnie wiążących celów w zakresie odbudowy.

2)Wyznaczenie prawnie wiążącego celu nadrzędnego w zakresie odbudowy ekosystemów: w tym wariancie wyznaczono jasno zdefiniowany prawnie wiążący cel nadrzędny w zakresie odbudowy ekosystemów. Cel ten określono w następujący sposób: do 2050 r. określony odsetek ekosystemów w UE ma zostać przywrócony do dobrego stanu i utrzymany w tym stanie. Wyznaczono także prawnie wiążące cele pośrednie na lata 2030 i 2040.

3)Wyznaczenie prawnie wiążących celów w zakresie poszczególnych ekosystemów: w tym wariancie wyznaczono cele i obowiązki w zakresie wielu ekosystemów, siedlisk i grup gatunków, które należy odbudować do 2030, 2040 i 2050 r. Cele i obowiązki, które ustalono dla każdego z głównych rodzajów ekosystemów w UE, będą stosowane bezpośrednio na poziomie państwa członkowskiego.

4)Prawnie wiążące cele w zakresie poszczególnych ekosystemów wraz z celem nadrzędnym: wariant ten stanowi połączenie celów w zakresie poszczególnych ekosystemów z wariantu 3 oraz odmiany wariantu 2, mianowicie zakłada cel nadrzędny, jakim jest „przyczynianie się do ciągłej, długoterminowej i trwałej odbudowy różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody na obszarach lądowych i morskich Unii poprzez odbudowę ekosystemów”, przy czym do 2030 r. środki odbudowy powinny objąć łącznie co najmniej 20 % obszarów lądowych i morskich Unii, a do 2050 r. – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy. Wariant ten zakłada zatem cel nadrzędny, do którego powinna dążyć UE, w połączeniu z szeregiem wyznaczonych dla państw członkowskich celów i obowiązków w zakresie poszczególnych ekosystemów.

Środki finansowe, których potrzebują państwa członkowskie, aby osiągnąć swoje cele w zakresie odbudowy, mogą pochodzić ze źródeł unijnych, finansowania krajowego oraz źródeł prywatnych. Wpływ na budżet państw członkowskich będzie zależał od potrzeb w zakresie odbudowy oraz od wdrożenia powiązanych środków odbudowy. Koszty te można obniżyć, uzyskując finansowanie z UE lub ze źródeł prywatnych. Na przykład na cele odbudowy dostępny jest szeroki zakres funduszy unijnych, a oczekuje się, że rozporządzenie w sprawie systematyki 41 ułatwi szersze wykorzystanie funduszy prywatnych. Środki finansowe będą potrzebne także do opracowania krajowych planów odbudowy, w tym na etapach konsultacji i monitorowania.

Jeśli chodzi o sprawozdawczość, we wniosku zminimalizowano obciążenia administracyjne dzięki pełnemu wykorzystaniu już istniejących wymogów w zakresie sprawozdawczości oraz potencjału w zakresie cyfryzacji tych procesów. Co więcej, wydajność i obniżenie kosztów można znacznie poprawić przez maksymalne wykorzystanie nowych technologii, takich jak teledetekcja, usługi i produkty satelitarne programu Copernicus, systemy informacji geograficznej, czujniki i urządzenia in situ, analiza i przetwarzanie danych oraz sztuczna inteligencja. Technologie te zwiększają szybkość, skuteczność i spójność licznych procesów monitorowania i procesów sprawozdawczych.

Sprawność regulacyjna i uproszczenie

Zgodnie ze zobowiązaniem Komisji do lepszego stanowienia prawa wniosek został przygotowany w sposób kompleksowy, w oparciu o zasadę przejrzystości i przy stałym zaangażowaniu zainteresowanych stron. Zgodnie z zasadą „jedno więcej – jedno mniej” przeanalizowano skutki administracyjne. Kosztami administracyjnymi zostaną obciążone głównie UE oraz administracja publiczna w państwach członkowskich. Będą to koszty badania ekosystemów, opracowania krajowych planów odbudowy, zarządzania ekosystemami wybranymi do odbudowy i ich monitorowania oraz koszty sprawozdawczości. W ocenie skutków takie koszty administracyjne oszacowano na kwotę rzędu 14 mld EUR do 2050 r.

Prawa podstawowe

4.WPŁYW NA BUDŻET

Do realizacji wniosku potrzebne będą zasoby ludzkie w Komisji, jak określono w załączonej ocenie skutków finansowych regulacji. Oczekuje się, że potrzeby Komisji w zakresie zasobów ludzkich zostaną pokryte z istniejących przydzielonych jej środków.

Realizacja będzie wymagała także wsparcia ze strony Europejskiej Agencji Środowiska, dla której potrzebne będą dodatkowe środki, jak wskazano w sprawozdaniu finansowym.

Niniejszy wniosek zawiera artykuły, w których szczegółowo opisano przyszłe prace, które będą konieczne w celu realizacji rozporządzenia, w tym uprawnienie do przyjęcia aktów delegowanych lub wykonawczych (na przykład do opracowania jednolitego formatu dla krajowych planów odbudowy lub wprowadzania zmian w załącznikach).

W ocenie skutków finansowych regulacji dołączonej do niniejszego wniosku szczegółowo przedstawiono wpływ na budżet oraz potrzebne zasoby ludzkie i administracyjne.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

–za pomocą przekazywanych przez państwa członkowskie informacji na temat postępów w realizacji celów i obowiązków określonych we wniosku;

–dzięki wdrażaniu środków odbudowy określonych w krajowych planach odbudowy państw członkowskich;

–na podstawie tendencji obserwowanych na odbudowanych obszarach.

Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

Cel nadrzędny opisano w art. 1 i jest nim: przyczynianie się do ciągłej, długoterminowej i trwałej odbudowy różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody na obszarach lądowych i morskich Unii poprzez odbudowę ekosystemów. Stanowi on ramy, w których państwa członkowskie wprowadzą środki odbudowy, które do 2030 r. mają objąć łącznie co najmniej 20 % unijnych obszarów lądowych i morskich, a do 2050 r. – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy. Działania te służą osiągnięciu naczelnego celu wyznaczonego w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności, jakim jest zapewnienie odbudowy, odporności i odpowiedniej ochrony wszystkich ekosystemów do 2050 r., a także celu pośredniego, aby do 2030 r. europejska różnorodność biologiczna weszła na ścieżkę regeneracji. Uznaje się, że odbudowa zasobów przyrodniczych w znacznym stopniu przyczyni się do realizacji celów UE w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, zapobiegania klęskom żywiołowym i łagodzenia ich skutków, a także do wypełnienia międzynarodowych zobowiązań UE.

Podejście zastosowane w ramach opisanych w art. 1 polega na wykorzystaniu w pierwszej kolejności typów siedlisk chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej, w przypadku których istnieją już metody pozwalające stwierdzić, czy ich stan jest dobry. Na podstawie tych metod można zatem wyznaczyć cele w zakresie odbudowy tych siedlisk.

W art. 4 określono cele w zakresie odbudowy ekosystemów lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych, a w art. 5 cele w zakresie odbudowy ekosystemów morskich (obejmujących oprócz obszarów objętych dyrektywą siedliskową także inne obszary morskie). Cele te dotyczą odbudowy i przywracania obszarów, a także odbudowy siedlisk gatunków. Odbudowa idzie w parze z ochroną i utrzymaniem, dlatego zarówno w art. 4, jak i 5 określono obowiązek zapewnienia, aby stan ekosystemów nie uległ pogorszeniu przed lub po ich odbudowie.

W przypadku typów siedlisk lub ekosystemów, które nie są objęte dyrektywą siedliskową, nie zdefiniowano jeszcze co oznacza dobry stan. W art. 6–10 określono jednak dalsze szczegółowe cele i obowiązki, które będą wymagać dodatkowych środków odbudowy.

W art. 6 określono cele, które mają zapewnić brak strat netto oraz zwiększenie powierzchni miejskich terenów zielonych w miastach oraz w małych miastach i na przedmieściach. Osiągnięciu tych celów sprzyja zapewnienie minimalnego poziomu zadrzewienia oraz zintegrowanie terenów zielonych z istniejącą i nową zabudową oraz rozwojem infrastruktury. Tereny zielone i zadrzewienia są podstawowym elementem zielonej infrastruktury miejskiej, który przynosi korzyści ekologiczne, społeczne i gospodarcze mieszkańcom miast oraz małych miast i przedmieść. 

W art. 7 określono obowiązek usunięcia barier rzecznych. Przyczyni się to do zachowania naturalnej podłużnej i poprzecznej łączności rzek oraz do realizacji celu UE, jakim jest zapewnienie 25 000 km rzek o swobodnym przepływie. Pomoże również w odbudowie obszarów rzecznych i równin zalewowych.

W art. 8 określono obowiązek odwrócenia spadku liczebności owadów zapylających i osiągnięcia tendencji wzrostowych ich populacji aż do osiągnięcia zadowalającego poziomu. Realizacja tego obowiązku będzie się opierać na metodzie monitorowania owadów zapylających, która zostanie opracowana.

Aby poprawić różnorodność biologiczną ekosystemów rolniczych i ekosystemów leśnych, w art. 9 i 10 nałożono na poszczególne państwa członkowskie obowiązek osiągnięcia tendencji wzrostowej w zakresie szeregu wskaźników, które są szczególnie ważne dla różnorodności biologicznej tych ekosystemów.

Cele i obowiązki w zakresie odbudowy określone w art. 6–10 stanowią uzupełnienie celów określonych w art. 4 i 5, dlatego będą one miały również wpływ na obszary zajmowane przez typy siedlisk chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej.

W art. 11 i 12 opisano wymogi dla państw członkowskich dotyczące krajowych planów odbudowy. Środki odbudowy należy planować w sposób strategiczny, tak aby możliwie jak najskuteczniej przyczyniały się do odbudowy zasobów przyrodniczych w całej Unii oraz do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej. Ważne jest, by państwa członkowskie opracowały krajowe plany odbudowy w oparciu o najlepsze i najbardziej aktualne dostępne dowody naukowe.

Art. 13, 14 i 15 stanowią, że państwa członkowskie muszą przedłożyć Komisji krajowe plany odbudowy do oceny, a przed przyjęciem planów będą musiały odpowiedzieć na uwagi Komisji. Opisano również proces przeglądu i regularnej rewizji krajowych planów odbudowy.

Art. 17 i 18 zawierają wymogi dotyczące monitorowania i sprawozdawczości.

Art. 19 zawiera przepisy dotyczące zmiany załączników do rozporządzenia.

Art. 20 i 21 określają warunki przyjmowania przez Komisję aktów delegowanych i wykonawczych.

Art. 22 przewiduje przegląd rozporządzenia do 31 grudnia 2035 r.

Art. 23 przewiduje wejście w życie i stosowanie rozporządzenia.

2022/0195 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 42 ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Aby przywrócić różnorodną biologicznie i odporną przyrodę na całym terytorium Unii trzeba na poziomie Unii ustanowić zasady dotyczące odbudowy ekosystemów. Odbudowa ekosystemów przyczynia się również do realizacji celów Unii w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do zmiany klimatu.

(2)W ramach Europejskiego Zielonego Ładu 43 określono ambitny plan działania zmierzający do przekształcenia Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, mający na celu ochronę, zachowanie i poprawę kapitału naturalnego Unii oraz ochronę zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu Komisja przyjęła unijną strategię na rzecz bioróżnorodności 2030 44 .

(3)Unia i jej państwa członkowskie, jako strony Konwencji o różnorodności biologicznej, zatwierdzonej decyzją Rady 93/626/EWG 45 , zobowiązane są do realizacji długoterminowej wizji strategicznej przyjętej przez Konferencję Stron w 2010 r. decyzją X/2 „Strategiczny plan na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020” 46 , która zakłada, że do 2050 r. ludzkość będzie cenić, chronić, przywracać i z rozwagą wykorzystywać różnorodność biologiczną, by zachować usługi ekosystemowe, dbać o zdrową planetę i zapewniać korzyści niezbędne wszystkim ludziom.

(4)[Do uzupełnienia: cel w zakresie odbudowy w nowych globalnych ramach różnorodności biologicznej, które mają zostać uzgodnione podczas 15. posiedzenia Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej]

(5)Cele zrównoważonego rozwoju ONZ 47 , w szczególności cele 14.2, 15.1, 15.2 i 15.3, odnoszą się do potrzeby zapewnienia ochrony, odbudowy i zrównoważonego wykorzystania ekosystemów lądowych i śródlądowych ekosystemów słodkowodnych oraz ich usług, w szczególności w odniesieniu do lasów, terenów podmokłych, gór i obszarów suchych.

(6)Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w rezolucji z dnia 1 marca 2019 r. 48 ogłosiło lata 2021–2030 Oenzetowską Dekadą Restytucji Ekosystemów, w której za cel postawiono wspieranie i intensyfikowanie starań na rzecz zapobiegania degradacji ekosystemów na całym świecie, powstrzymywania i odwracania procesu degradacji oraz podnoszenie świadomości na temat znaczenia odbudowy ekosystemów.

(7)Celem unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 jest zapewnienie, aby do 2030 r. europejska różnorodność biologiczna weszła na ścieżkę regeneracji z korzyścią dla ludzi, planety, klimatu i naszej gospodarki. Określono w niej ambitny unijny plan odbudowy zasobów przyrodniczych, zawierający szereg głównych zobowiązań, w tym zobowiązanie do przedstawienia wniosku dotyczącego prawnie wiążących celów UE w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych, co ma służyć odbudowie zdegradowanych ekosystemów, w szczególności tych dysponujących największym potencjałem w zakresie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, a także zapobieganiu klęskom żywiołowym i ograniczeniu ich skutków.

(8)W rezolucji z dnia 9 czerwca 2021 r. 49 Parlament Europejski z dużym zadowoleniem przyjął zobowiązanie dotyczące sporządzenia wniosku ustawodawczego obejmującego wiążące cele w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych, a ponadto uznał, że oprócz ogólnego celu w zakresie odbudowy wniosek powinien obejmować cele w zakresie odbudowy dotyczące poszczególnych ekosystemów, siedlisk i gatunków, obejmujące lasy, obszary trawiaste, tereny podmokłe, torfowiska, owady zapylające, rzeki swobodnie przepływające, obszary przybrzeżne i ekosystemy morskie.

(9)W konkluzjach z 23 października 2020 r. 50 Rada dostrzegła, że zapobieganie dalszemu pogarszaniu się obecnego stanu różnorodności biologicznej i przyrody będzie miało zasadnicze znaczenie, ale nie wystarczy, aby przywrócić przyrodę do naszego życia. Rada potwierdziła, że konieczne jest zwiększenie ambicji w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych, zgodnie z propozycją zawartą w nowym unijnym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, który obejmuje środki służące ochronie i przywróceniu różnorodności biologicznej poza obszarami chronionymi. Rada stwierdziła również, że oczekuje wniosku dotyczącego prawnie wiążących celów w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych poddanego ocenie skutków.

(10)W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 zawarto zobowiązanie do objęcia ochroną prawną co najmniej 30 % obszarów lądowych, w tym wód śródlądowych, oraz 30 % obszarów morskich w Unii, z czego co najmniej jedna trzecia, w tym wszystkie pozostałe lasy pierwotne i starodrzewy, powinna być objęta ścisłą ochroną. W kryteriach i wytycznych w zakresie wyznaczania dodatkowych obszarów chronionych przez państwa członkowskie 51 („kryteria i wytyczne”), opracowanych przez Komisję we współpracy z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, podkreślono, że jeśli odbudowane obszary spełniają lub oczekuje się, że będą spełniać – gdy odbudowa przyniesie pełny efekt – kryteria dotyczące obszarów chronionych, to te odbudowane obszary powinny również przyczynić się do osiągnięcia celów Unii w zakresie obszarów chronionych. W kryteriach i wytycznych podkreślono również, że obszary chronione mogą w istotny sposób przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie odbudowy określonych w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 dzięki utworzeniu warunków umożliwiających skuteczną realizację działań w zakresie odbudowy. Dotyczy to w szczególności obszarów, które mogą się odbudować w sposób naturalny dzięki powstrzymaniu lub ograniczeniu niektórych presji związanych z działalnością człowieka. Objęcie takich obszarów, w tym środowiska morskiego, ścisłą ochroną w niektórych przypadkach wystarczy, by doprowadzić do odbudowy znajdujących się na nich wartości przyrodniczych. Ponadto w kryteriach i wytycznych podkreślono, że od wszystkich państw członkowskich oczekuje się, że przyczynią się do osiągnięcia celów Unii w zakresie obszarów chronionych, określonych w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 proporcjonalnie do wartości przyrodniczych tych obszarów oraz ich potencjału w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych.

(11)W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 określono cel polegający na zapewnieniu, aby do 2030 r. nie doszło do pogorszenia tendencji w zakresie ochrony lub stanu siedlisk i gatunków chronionych oraz aby co najmniej 30 % gatunków i siedlisk, których stan ochrony nie jest obecnie właściwy, osiągnęło taki stan lub wykazywało zdecydowaną, pozytywną tendencję w tym kierunku. W opracowanych przez Komisję we współpracy z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami wytycznych 52 , które mają pomóc w osiągnięciu tych celów, podkreślono, że w przypadku większości wspomnianych siedlisk i gatunków prawdopodobnie konieczne będą działania w zakresie utrzymania i odbudowy, polegające albo na zatrzymaniu obecnych negatywnych tendencji do 2030 r., utrzymaniu obecnych stabilnych bądź poprawiających się tendencji, albo na zapobieganiu pogarszania się stanu siedlisk i spadku liczebności gatunków o właściwym stanie ochrony. W wytycznych tych podkreślono ponadto, że działania w zakresie odbudowy należy przede wszystkim planować, wdrażać i koordynować na poziomie krajowym lub regionalnym, a przy wyborze i ustalaniu priorytetów w odniesieniu do gatunków i siedlisk, których stan należy poprawić do 2030 r., trzeba dążyć do synergii z innymi celami unijnymi i międzynarodowymi, w szczególności z celami polityki ochrony środowiska i polityki klimatycznej.

(12)W sprawozdaniu Komisji z 2020 r. 53 na temat stanu przyrody zauważono, że Unia nie zdołała jeszcze powstrzymać pogarszania się stanu chronionych typów siedlisk i gatunków, których ochrona jest dla Unii ważna. Pogorszenie to jest spowodowane głównie odejściem od rolnictwa ekstensywnego, intensyfikacją praktyk zarządzania uprawami, zmianą reżimów hydrologicznych, urbanizacją i zanieczyszczeniem środowiska, a także niezrównoważoną działalnością leśną i eksploatacją gatunków. Ponadto inwazyjne gatunki obce i zmiana klimatu stanowią poważne i rosnące zagrożenie dla rodzimej unijnej fauny i flory.

(13)Należy wyznaczyć cel nadrzędny zakładający, aby odbudowa ekosystemów sprzyjała przemianom gospodarczym i społecznym, tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy i zrównoważonemu wzrostowi. Różnorodne biologicznie ekosystemy, takie jak tereny podmokłe, wody słodkie i lasy, a także ekosystemy rolnicze, słabo porośnięte roślinnością, morskie, przybrzeżne i miejskie, jeśli są w dobrym stanie, dostarczają szeregu podstawowych usług ekosystemowych, a korzyści z przywrócenia zdegradowanych ekosystemów do dobrego stanu na wszystkich obszarach lądowych i morskich znacznie przewyższają koszty ich odbudowy. Usługi te przynoszą szeroki zakres korzyści społeczno-gospodarczych, w zależności od uwarunkowań gospodarczych, społecznych, kulturowych, regionalnych i lokalnych.

(14)Podczas 52. sesji w marcu 2021 r. Komisja Statystyczna Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęła system rachunków ekonomicznych środowiska – rachunkowość ekosystemową („SEEA EA”) 54 . SEEA EA to zintegrowane i kompleksowe ramy statystyczne umożliwiające porządkowanie danych dotyczących siedlisk i krajobrazów, przeprowadzanie pomiaru zasięgu i stanu ekosystemów oraz usług ekosystemowych, a także śledzenie zmian aktywów ekosystemów oraz powiązanie tych informacji z działalnością gospodarczą i innymi formami działalności człowieka.

(15)Zapewnienie różnorodności biologicznej ekosystemów i przeciwdziałanie zmianie klimatu są ze sobą nierozerwalnie związane. Przyroda i rozwiązania oparte na przyrodzie, w tym naturalne zasoby węgla i pochłaniacze dwutlenku węgla, mają fundamentalne znaczenie w kontekście walki z kryzysem klimatycznym. Jednocześnie kryzys klimatyczny już teraz jest czynnikiem powodującym zmiany w ekosystemach lądowych i morskich, a Unia musi przygotować się na to, że jego skutki będą coraz bardziej intensywne, coraz częstsze i coraz bardziej rozległe. W raporcie specjalnym Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu („IPCC”) 55 na temat wpływu globalnego ocieplenia o 1,5 °C wskazano, że niektóre skutki mogą być długotrwałe lub nieodwracalne. W szóstym sprawozdaniu oceniającym IPCC 56 stwierdzono, że odbudowa ekosystemów będzie miała zasadnicze znaczenie w przeciwdziałaniu zmianie klimatu oraz w zmniejszeniu zagrożeń dla bezpieczeństwa żywnościowego. Międzyrządowa Platforma Naukowo-Polityczna w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES) w sprawozdaniu z 2019 r. na temat globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych 57 uznała zmianę klimatu za kluczowy czynnik zmian w przyrodzie i oczekuje, że w nadchodzących dziesięcioleciach jej skutki będą się nasilać, w niektórych przypadkach przewyższając wpływ innych czynników powodujących zmiany w ekosystemie, takich jak zmiana użytkowania gruntów i mórz.

(16)W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 58 określono wiążący cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r., a następnie dążeniu do ujemnego bilansu emisji, jak również priorytetowym traktowaniu szybkich i przewidywalnych sposobów redukcji emisji oraz jednoczesnym zwiększaniu pochłaniania przez naturalne pochłaniacze. Odbudowa ekosystemów może w znacznym stopniu przyczynić się do utrzymania naturalnych pochłaniaczy, zarządzania nimi i ich wzmacniania, a także do zwiększenia różnorodności biologicznej przy jednoczesnym przeciwdziałaniu zmianie klimatu. W rozporządzeniu (UE) 2021/1119 nałożono również na odpowiednie instytucje Unii i państw członkowskich wymóg zapewniania ciągłych postępów w zwiększaniu zdolności przystosowawczych, wzmacnianiu odporności i zmniejszaniu podatności na skutki zmiany klimatu. Wymaga ono również od państw członkowskich włączenia kwestii przystosowania się do wszystkich obszarów polityki oraz promowania rozwiązań opartych na przyrodzie 59 i przystosowania się opartego na ekosystemach.

(17)W komunikacie Komisji w sprawie przystosowania się do zmiany klimatu od 2021 r. 60  podkreślono potrzebę propagowania rozwiązań opartych na przyrodzie i uznano, że przystosowanie się do zmiany klimatu w sposób racjonalny pod względem kosztów jest możliwe dzięki ochronie i odtwarzaniu terenów podmokłych i torfowisk oraz ekosystemów przybrzeżnych i morskich, rozwijaniu zielonych przestrzeni miejskich oraz budowie zielonych dachów i ścian, a także propagowaniu i prowadzeniu zrównoważonego gospodarowania lasami i gruntami rolnymi. Większa liczba różnorodnych biologicznie ekosystemów oznacza większą odporność na zmianę klimatu oraz zapewnia skuteczniejsze formy zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi i zapobiegania takim klęskom.

(18)Unijna polityka klimatyczna jest obecnie poddawana przeglądowi w celu dostosowania jej do zaproponowanej w rozporządzeniu (UE) 2021/1119 ścieżki redukcji emisji netto o co najmniej 55 % do 2030 r. w porównaniu z 1990 r. W szczególności wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenia (UE) 2018/841 i (UE) 2018/1999 61 ma na celu zwiększenie wkładu sektora gruntów w ogólne ambitne cele klimatyczne na 2030 r. i dostosowuje cele w zakresie rozliczania emisji i ich pochłaniania w sektorze użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa („LULUCF”) do powiązanych inicjatyw politycznych dotyczących różnorodności biologicznej. We wniosku tym położono nacisk na potrzebę ochrony i zwiększenia pochłaniania dwutlenku węgla w oparciu o zasoby przyrody, zwiększenia odporności ekosystemów na zmianę klimatu, odbudowy zdegradowanych terenów i ekosystemów oraz ponownego nawadniania torfowisk. Ma on również na celu poprawę monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w odniesieniu do terenów podlegających ochronie i odbudowie. W tym kontekście ważne jest, aby ekosystemy na gruntach wszystkich kategorii, w tym lasy, obszary trawiaste, grunty uprawne i tereny podmokłe, były w dobrym stanie, aby mogły skutecznie wychwytywać i składować dwutlenek węgla.

(19)Zmiany geopolityczne jeszcze bardziej uwypukliły potrzebę ochrony odporności systemów żywnościowych 62 . Dowody wskazują, że odbudowa ekosystemów rolniczych ma pozytywny wpływ na wydajność produkcji żywności w perspektywie długoterminowej, a odbudowa zasobów przyrody stanowi polisę ubezpieczeniową długoterminowej stabilności i odporności UE.

(20)W sprawozdaniu końcowym z Konferencji w sprawie przyszłości Europy obywatele wzywają Unię do ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej, krajobrazu i oceanów, wyeliminowania zanieczyszczenia oraz do wspierania wiedzy, świadomości, edukacji i dialogu na temat środowiska, zmiany klimatu, wykorzystania energii i zrównoważonego rozwoju 63 .

(21)Odbudowa ekosystemów w połączeniu z wysiłkami na rzecz ograniczenia handlu dziką fauną i florą i ich konsumpcji pomoże również zapobiec ewentualnym przyszłym chorobom zakaźnym o potencjale zoonotycznym i zbudować odporność na te choroby, a tym samym zmniejszy ryzyko wystąpienia ognisk i pandemii, a także przyczyni się do wspierania unijnych i globalnych wysiłków na rzecz stosowania podejścia „Jedno zdrowie”, w którym uznaje się, że zdrowie ludzi, zwierząt i zdrowa odporna przyroda są ze sobą nieodłącznie związane.

(22)Gleby stanowią integralną część ekosystemów lądowych. W komunikacie Komisji z 2021 r. pt. „Strategia UE na rzecz ochrony gleb 2030” 64 podkreślono potrzebę odtworzenia zdegradowanych gleb i zwiększenia ich bioróżnorodności.

(23)Dyrektywa Rady 92/43/EWG 65 i dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE 66 mają na celu zapewnienie długoterminowej ochrony, zachowania i przetrwania najbardziej wartościowych i zagrożonych europejskich gatunków i siedlisk, a także ekosystemów, których są częścią. Sieć Natura 2000, która powstała w 1992 r. i jest największą na świecie skoordynowaną siecią obszarów chronionych, jest głównym instrumentem realizacji celów tych dwóch dyrektyw.

(24)Istnieją już ramy i wytyczne 67 pozwalające ocenić, czy stan typów siedlisk chronionych na mocy dyrektywy 92/43/EWG jest dobry oraz określić wystarczającą jakość i wielkość siedlisk gatunków objętych zakresem tej dyrektywy. Na podstawie tych ram i wytycznych można określić cele w zakresie odbudowy dla tych typów siedlisk i siedlisk gatunków. Taka odbudowa nie wystarczy jednak do odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej i odtworzenia wszystkich ekosystemów. Dlatego też należy ustanowić dodatkowe obowiązki w oparciu o konkretne wskaźniki w celu zwiększenia różnorodności biologicznej w skali szerszych ekosystemów.

(25)Opierając się na dyrektywach 92/43/EWG i 2009/147/WE, a także aby wspierać realizację celów określonych w tych dyrektywach, państwa członkowskie powinny wprowadzić środki odbudowy w celu zapewnienia odbudowy chronionych siedlisk i gatunków, w tym dzikiego ptactwa, na całym obszarze Unii, również na obszarach nienależących do sieci Natura 2000.

(26)Dyrektywa 92/43/EWG ma na celu zachowanie i odtworzenie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków dzikiej fauny i flory będących przedmiotem zainteresowania Unii. Nie określono w niej jednak terminu osiągnięcia tego celu. Podobnie w dyrektywie 2009/147/WE nie określono terminu odbudowy populacji ptaków w Unii.

(27)Należy zatem ustalić terminy wprowadzenia środków odbudowy na obszarach Natura 2000 i poza nimi, tak aby stopniowo poprawiać stan chronionych typów siedlisk w całej Unii, a także przywracać je aż do osiągnięcia właściwego obszaru odniesienia niezbędnego do uzyskania właściwego stanu ochrony tych typów siedlisk w Unii. Aby zapewnić państwom członkowskim elastyczność niezbędną przy podejmowaniu szeroko zakrojonych działań w zakresie odbudowy, należy pogrupować typy siedlisk według ekosystemów, do których przynależą, a także wyznaczyć dla poszczególnych grup typów siedlisk określone czasowo i ilościowo cele dotyczące konkretnych obszarów. Pozwoli to państwom członkowskim wskazać siedliska, które należy odbudować w obrębie danej grupy w pierwszej kolejności.

(28)Podobne wymogi należy wprowadzić w odniesieniu do siedlisk gatunków objętych zakresem dyrektywy 92/43/EWG oraz siedlisk dzikiego ptactwa objętych zakresem dyrektywy 2009/147/WE, zwracając przy tym szczególną uwagę na konieczność zapewnienia łączności między tymi dwoma rodzajami siedlisk niezbędną do rozwoju populacji gatunków.

(29)Konieczne jest, aby środki odbudowy typów siedlisk były odpowiednie i umożliwiały jak najszybsze osiągnięcie dobrego stanu i właściwych obszarów odniesienia z myślą o doprowadzeniu tych typów siedlisk do właściwego stanu ochrony. Ważne jest, aby środki odbudowy umożliwiały osiągnięcie określonych czasowo i ilościowo celów dotyczących konkretnych obszarów. Również środki odbudowy siedlisk gatunków muszą być odpowiednie i umożliwić jak najszybsze osiągnięcie wystarczającej jakości i wielkości tych siedlisk, tak aby uzyskać właściwy stan ochrony gatunków.

(30)Należy zapewnić, aby środki odbudowy wprowadzone na mocy niniejszego rozporządzenia przełożyły się na konkretną i wymierną poprawę stanu ekosystemów, zarówno na poziomie poszczególnych obszarów objętych odbudową, jak i na poziomie krajowym i unijnym.

(31)Aby zagwarantować skuteczność środków odbudowy i możliwość zmierzenia ich rezultatów w czasie, istotne jest, aby obszary, gdzie zastosowano te środki odbudowy celem poprawy stanu siedlisk objętych zakresem załącznika I do dyrektywy 92/43/EWG oraz przywrócenia tych siedlisk i poprawy ich łączności, wykazywały stałą poprawę aż do osiągnięcia dobrego stanu. 

(32)Niezbędne jest także, by obszary, gdzie zastosowano środki odbudowy celem poprawy jakości i wielkości siedlisk gatunków objętych zakresem dyrektywy 92/43/EWG, a także siedlisk dzikiego ptactwa objętych zakresem dyrektywy 2009/147/WE, wykazywały stałą poprawę, co doprowadzi do osiągnięcia wystarczającej wielkości i jakości siedlisk tych gatunków.

(33)Należy zapewnić stopniowe poszerzanie obszarów zajmowanych przez typy siedlisk wchodzące w zakres dyrektywy 92/43/EWG, które są w dobrym stanie, na terytorium państw członkowskich i całej Unii, do czasu aż w odniesieniu do każdego typu siedliska zostanie osiągnięty właściwy obszar odniesienia, a co najmniej 90 % tego obszaru na poziomie państwa członkowskiego będzie w dobrym stanie, co umożliwi uzyskanie w przypadku tych typów siedlisk właściwego stanu ochrony.

(34)Istotne jest, aby zapewnić stopniowy wzrost jakości i wielkości siedlisk gatunków objętych zakresem dyrektywy 92/43/EWG, a także siedlisk dzikiego ptactwa objętych zakresem dyrektywy 2009/147/WE, na terytorium państw członkowskich, a docelowo całej Unii, aż do osiągnięcia stanu wystarczającego do zagwarantowania długoterminowego przetrwania tych gatunków.

(35)Ważne jest, aby stan obszarów zajmowanych przez typy siedlisk wchodzących w zakres niniejszego rozporządzenia nie uległ pogorszeniu w porównaniu z obecną sytuacją, biorąc pod uwagę obecne potrzeby w zakresie odbudowy i konieczność uniknięcia dalszego zwiększania potrzeb w zakresie odbudowy w przyszłości. Należy jednak rozważyć możliwość działania siły wyższej, która może spowodować pogorszenie stanu obszarów zajmowanych przez typy siedlisk, a także nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu lub będące konsekwencją planów lub przedsięwzięć realizowanych w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku których nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne, co należy ustalać indywidualnie dla każdego przypadku, bądź planu lub przedsięwzięcia zatwierdzonego zgodnie z art. 6 ust. 4 dyrektywy 92/43/EWG.

(36)W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 podkreślono potrzebę podjęcia bardziej zdecydowanego działania na rzecz odbudowy zdegradowanych ekosystemów morskich, w tym ekosystemów bogatych w węgiel oraz ważnych tarlisk ryb i obszarów dojrzewania narybku. W strategii ogłoszono również, że Komisja zaproponuje nowy plan działania w celu ochrony zasobów rybnych i ochrony ekosystemów morskich.

(37)Typy siedlisk morskich wymienione w załączniku I do dyrektywy 92/43/EWG mają szeroką definicję i obejmują wiele podtypów różnicowanych pod względem ekologicznym i potencjału odbudowy, co utrudnia państwom członkowskim ustanowienie odpowiednich środków odbudowy na poziomie tych typów siedlisk. Należy zatem doprecyzować typy siedlisk morskich przez zastosowanie odpowiednich poziomów klasyfikacji siedlisk morskich w ramach europejskiego systemu informacji o przyrodzie (EUNIS). Państwa członkowskie powinny ustanowić właściwe obszary odniesienia pozwalające osiągnąć właściwy stan ochrony każdego z tych typów siedlisk, o ile te obszary odniesienia nie zostały wcześniej uwzględnione w innych przepisach Unii.

(38)W przypadku gdy ochrona siedlisk przybrzeżnych i morskich wymaga regulacji działalności połowowej lub w zakresie akwakultury, zastosowanie ma wspólna polityka rybołówstwa. W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 68 ustanowiono, w szczególności, że wspólna polityka rybołówstwa wdraża podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem, aby zapewnić minimalizowanie negatywnych skutków działalności połowowej dla ekosystemu morskiego. W rozporządzeniu przewidziano także, dążenie polityczne, aby akwakultura i działalność połowowa nie powodowały degradacji środowiska morskiego.

(39)Aby osiągnąć cel, jakim jest ciągła, długoterminowa i trwała odbudowa różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody, państwa członkowskie powinny w pełni wykorzystać możliwości, jakie daje wspólna polityka rybołówstwa. W zakresie wyłącznej kompetencji Unii w odniesieniu do zachowania żywych zasobów morza, państwa członkowskie mogą wprowadzić niedyskryminacyjne środki na rzecz ochrony stad ryb i zarządzania nimi oraz utrzymania lub poprawy stanu ochrony ekosystemów morskich w strefie 12 mil morskich od linii podstawowej. Co więcej, państwa członkowskie, które mają bezpośredni interes w zarządzaniu, mogą skorzystać z możliwości przedstawienia wspólnych rekomendacji dotyczących środków ochronnych niezbędnych do wypełniania zobowiązań wynikających z prawa Unii w dziedzinie ochrony środowiska. Środki takie zostaną przyjęte i ocenione zgodnie z zasadami i procedurami przewidzianymi we wspólnej polityce rybołówstwa. 

(40)W dyrektywie 2008/56/WE nałożono na państwa członkowskie wymóg współpracy dwustronnej oraz w ramach mechanizmów współpracy regionalnej lub na szczeblu podregionu, w tym poprzez regionalne konwencje morskie 69 , a także – w odniesieniu do środków w zakresie rybołówstwa – w kontekście grup regionalnych ustanowionych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa.

(41)Siedliska wybranych gatunków morskich, takich jak rekiny i płaszczki, które są objęte zakresem Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt, ale nie podlegają dyrektywie 92/43/EWG, należy objąć środkami odbudowy, gdyż pełnią ważną funkcję w ekosystemie.

(42)Aby wspierać odbudowę siedlisk lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich oraz przeciwdziałanie pogarszaniu się ich stanu, państwa członkowskie mogą nadać dodatkowym obszarom status „obszarów chronionych” lub „obszarów ściśle chronionych”, wprowadzić inne skuteczne obszarowe środki ochrony, a także wspierać środki prywatnej ochrony gruntów.

(43)Ekosystemy miejskie stanowią około 22 % powierzchni lądowej Unii i są obszarem, na którym mieszka większość obywateli Unii. Zielone przestrzenie miejskie, obejmujące lasy miejskie, parki i ogrody, gospodarstwa miejskie, ulice obsadzone drzewami, łąki i żywopłoty miejskie, stanowią ważne siedliska dla różnorodności biologicznej, w szczególności roślin, ptaków i owadów, w tym owadów zapylających. Zapewniają także kluczowe usługi ekosystemowe, w tym zmniejszanie i kontrolowanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi (takimi jak powodzie, efekt wyspy ciepła), chłodzenie, rekreację, filtrowanie wody i powietrza, a także łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej.

(44)Należy zdecydowanie zintensyfikować działania mające na celu zapewnienie, aby zielone przestrzenie miejskie nie były już zagrożone degradacją. Aby zagwarantować, że zielone przestrzenie miejskie będą nadal zapewniały niezbędne usługi ekosystemowe, należy zahamować utratę tych terenów oraz odbudować je i zwiększyć, m.in. poprzez lepsze włączanie zielonej infrastruktury i rozwiązań opartych na przyrodzie do miejskiego planowania przestrzennego oraz poprzez uwzględnienie, na etapie projektowania budynków zielonej infrastruktury, takiej jak zielone dachy i ściany.

(45)W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 wezwano do intensyfikacji starań w celu odbudowania ekosystemów słodkowodnych i przywrócenia naturalnych funkcji rzek. Odbudowa ekosystemów słodkowodnych powinna obejmować starania na rzecz odbudowy naturalnej łączności podłużnej i poprzecznej rzek, a także ich obszarów nadbrzeżnych i równin zalewowych, w tym przez usuwanie barier w celu wsparcia osiągnięcia właściwego stanu ochrony rzek, jezior i siedlisk zalewowych oraz gatunków zamieszkujących te siedliska chronione dyrektywami 92/43/EWG i 2009/147/WE, a także wypełnienia jednego z głównych celów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, jakim jest przywrócenie co najmniej 25 000 km rzek do stanu swobodnego przepływu. Usuwając bariery, państwa członkowskie powinny przede wszystkim zająć się przestarzałymi barierami, które nie są już potrzebne do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, żeglugi śródlądowej, zaopatrzenia w wodę lub innych zastosowań.

(46)W ostatnich dziesięcioleciach na terenie Unii dramatycznie spadła liczebność populacji owadów zapylających – spadek liczebności odnotowano w przypadku co trzeciego gatunku pszczół i motyli, a co dziesiąty z ich gatunków znajduje się na skraju wyginięcia. Owady zapylające są niezbędne do funkcjonowania ekosystemów lądowych oraz utrzymania dobrostanu człowieka i bezpieczeństwa żywnościowego ze względu na to, że zapylają rośliny dziko rosnące i uprawne. Wartość rocznej produkcji rolnej w UE bezpośrednio związanej z owadami zapylającymi wynosi prawie 5 000 000 000 EUR 70 .

(47)1 czerwca 2018 r. Komisja uruchomiła inicjatywę UE na rzecz owadów zapylających 71 w odpowiedzi na apele Parlamentu Europejskiego i Rady o zajęcie się problemem spadku liczebności owadów zapylających. Ze sprawozdania z postępu prac nad wdrożeniem inicjatywy 72 wynika, że nadal istnieją poważne wyzwania związane z eliminowaniem czynników wpływających na spadek liczebności owadów zapylających, w tym stosowania pestycydów. Parlament Europejski 73 i Rada 74 wezwały do podjęcia bardziej zdecydowanych działań w celu przeciwdziałania spadkowi liczebności owadów zapylających oraz do utworzenia ogólnounijnych ram monitorowania owadów zapylających, a także do ustanowienia jasnych celów i wskaźników dotyczących zobowiązania do odwrócenia spadku liczebności owadów zapylających. Europejski Trybunał Obrachunkowy zalecił, by Komisja ustanowiła odpowiednie mechanizmy zarządzania działaniami mającymi na celu zapobieganie zagrożeniom dla owadów zapylających oraz monitorowania tych działań 75 .

(48)Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin [ma zostać przyjęty 22 czerwca 2022 r., należy podać tytuł i numer przyjętego aktu, kiedy będą dostępne] ma na celu regulację jednego z czynników wpływających na spadek liczebności owadów zapylających przez wprowadzenie zakazu stosowania pestycydów na obszarach ekologicznie wrażliwych, z których wiele ujęto w niniejszym rozporządzeniu, np. na obszarach, gdzie żyją gatunki owadów zapylających sklasyfikowane w Europejskich czerwonych księgach 76 jako zagrożone wyginięciem.

(49)Zrównoważone, odporne i różnorodne pod względem biologicznym ekosystemy rolnicze są konieczne, by zapewnić bezpieczną, zrównoważoną i zdrową żywność w przystępnych cenach. Ekosystemy rolnicze charakteryzujące się bogatą różnorodnością biologiczną zwiększają również odporność rolnictwa na zmianę klimatu i ryzyko środowiskowe, a jednocześnie przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa żywnościowego oraz tworzenia nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich, w szczególności miejsc pracy związanych z rolnictwem ekologicznym oraz turystyką wiejską i rekreacją. Unia powinna zatem dążyć do poprawy różnorodności biologicznej na swoich gruntach rolnych, stosując różne istniejące praktyki sprzyjające osiągnięciu celu, jakim jest zwiększenie różnorodności biologicznej, lub zgodne z tym celem, w tym rolnictwo ekstensywne. Rolnictwo ekstensywne jest kluczowe dla utrzymania szeregu gatunków i siedlisk na obszarach charakteryzujących się bogatą różnorodnością biologiczną. Istnieje szereg praktyk charakterystycznych dla rolnictwa ekstensywnego, które przynoszą liczne i znaczne korzyści w zakresie ochrony różnorodności biologicznej, usług ekosystemowych oraz elementów krajobrazu, takich jak rolnictwo precyzyjne, rolnictwo ekologiczne, agroekologia, system rolno-leśny oraz trwałe użytki zielone o niskiej intensywności użytkowania.

(50)Należy wprowadzić środki odbudowy, które zwiększą różnorodność biologiczną ekosystemów rolniczych w całej Unii, w tym na obszarach nie obejmujących typów siedlisk objętych zakresem dyrektywy 92/43/EWG. Wobec braku wspólnej metody oceny stanu ekosystemów rolniczych, która umożliwiłaby wyznaczenie szczegółowych celów w zakresie odbudowy ekosystemów rolniczych, należy ustanowić ogólny obowiązek zwiększenia różnorodności biologicznej ekosystemów rolniczych i dokonywać pomiaru stopnia realizacji tego obowiązku na podstawie istniejących wskaźników.

(51)Ponieważ ptaki krajobrazu rolniczego uznaje się powszechnie za kluczowe wskaźniki zdrowia ekosystemów rolniczych, należy wyznaczyć cele w zakresie odbudowy tych gatunków. Obowiązek osiągnięcia takich celów spoczywałby na państwach członkowskich, a nie na indywidualnych rolnikach. Państwa członkowskie powinny osiągnąć te cele poprzez wprowadzenie skutecznych środków odbudowy w ramach gruntów rolnych, współpracując z rolnikami i innymi zainteresowanymi stronami w zakresie opracowywania i wdrażania tych środków w terenie.

(52)Elementy krajobrazu o wysokiej różnorodności na gruntach rolnych, w tym strefy buforowe, podlegające albo niepodlegające płodozmianowi ugory, żywopłoty, pojedyncze drzewa lub grupy drzew, rzędy drzew, miedze śródpolne, działki, rowy, strumienie, małe tereny podmokłe, tarasy, kopce kamieni, kamienne ściany, małe stawy, elementy związane z kulturą, zapewniają przestrzeń dla roślin dziko rosnących i dzikich zwierząt, w tym owadów zapylających, zapobiegają erozji i zubożeniu gleby, filtrują powietrze i wodę, przyczyniają się do łagodzenia zmiany klimatu oraz przystosowania się do niej, a także wspierają wydajność rolnictwa i upraw zależnych od owadów zapylających. Drzewa produktywne stanowiące część systemów rolno-leśnych gruntów ornych i elementy produktywne w nieproduktywnych żywopłotach można również uznać za elementy krajobrazu o wysokiej różnorodności biologicznej, pod warunkiem że nie są nawożone ani poddawane działaniu pestycydów oraz jeżeli zbiory odbywają się tylko w czasie, gdy nie zagraża to wysokiemu poziomowi różnorodności biologicznej. Należy zatem wprowadzić wymóg dotyczący zwiększania udziału elementów krajobrazu o wysokiej różnorodności na gruntach rolnych. Wprowadzenie takiego wymogu umożliwiłoby Unii osiągnięcie jednego z pozostałych głównych zobowiązań unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, mianowicie zapewnienia obecności elementów krajobrazu o wysokiej różnorodności na co najmniej 10 % użytków rolnych. Należy również zapewnić poprawę innych istniejących wskaźników, takich jak wskaźnik liczebności motyli występujących na obszarach trawiastych oraz zasoby węgla organicznego w glebach mineralnych na gruntach uprawnych.

(53)Celem wspólnej polityki rolnej (WPR) jest wspieranie i wzmacnianie ochrony środowiska, w tym różnorodności biologicznej. Jednym z celów szczegółowych polityki jest przyczynianie się do powstrzymania i odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej, poprawa usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazów. Nowa norma warunkowości WPR nr 8, tj. norma dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC 8) 77 wymaga, aby beneficjenci płatności obszarowych przeznaczali co najmniej 4 % gruntów ornych na poziomie gospodarstwa rolnego na obszary i elementy nieproduktywne, w tym na grunty ugorowane, oraz aby zachowali istniejące elementy krajobrazu. Wspomniane 4 % przeznaczone na potrzeby dostosowania do normy GAEC może zostać obniżone do 3 %, jeśli spełnione są określone przesłanki 78 . Obowiązek ten przyczyni się do osiągnięcia przez państwa członkowskie pozytywnej tendencji w zakresie elementów krajobrazu o wysokiej różnorodności na gruntach rolnych. Ponadto w ramach WPR państwa członkowskie mają możliwość ustanawiania ekoschematów dotyczących praktyk rolniczych stosowanych przez rolników na użytkach rolnych, które to praktyki mogą obejmować utrzymywanie i tworzenie elementów krajobrazu lub obszarów nieproduktywnych. Podobnie w swoich planach strategicznych WPR państwa członkowskie mogą również uwzględnić zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, w tym ulepszone zarządzanie elementami krajobrazu wykraczające poza normę warunkowości GAEC 8 lub ekoschematy. Projekty LIFE dotyczące przyrody i różnorodności biologicznej przyczynią się również do skierowania europejskiej różnorodności biologicznej na gruntach rolnych na ścieżkę regeneracji do 2030 r. poprzez wspieranie wdrażania dyrektywy 92/43/EWG i dyrektywy 2009/147/WE, a także unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030.

(54)Odbudowa i ponowne nawadnianie 79 gleb organicznych 80 użytkowanych rolniczo (tj. użytkowanych jako obszary trawiaste i grunty uprawne), które stanowią osuszone torfowiska, pomagają w osiągnięciu znaczących korzyści w zakresie różnorodności biologicznej i znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz przynoszą inne korzyści dla środowiska, przyczyniając się jednocześnie do zróżnicowania krajobrazu rolniczego. Państwa członkowskie mogą wybrać spośród szerokiej gamy środków odbudowy osuszonych torfowisk użytkowanych rolniczo od przekształcania gruntów uprawnych w trwałe użytki zielone, przez środki w zakresie ekstensyfikacji w połączeniu ze zmniejszonym osuszaniem, aż po pełne ponowne nawadnianie z możliwością użytkowania torfowisk lub wprowadzenie roślinności torfotwórczej. Najistotniejsze korzyści dla klimatu wynikają z odbudowy i ponownego nawadniania gruntów uprawnych, a następnie odtworzenia intensywnych obszarów trawiastych. Aby umożliwić elastyczną realizację celu w zakresie odbudowy osuszonych torfowisk wykorzystywanych w rolnictwie, państwa członkowskie mogą zaliczyć środki odbudowy i ponowne nawadnianie osuszonych torfowisk na obszarach wydobycia torfu, a także, w pewnym stopniu, odbudowę i ponowne nawadnianie osuszonych torfowisk w ramach innych rodzajów użytkowania gruntów (np. lasów), jako przyczyniające się do osiągnięcia celów dotyczących osuszonych torfowisk wykorzystywanych w rolnictwie.

(55)

(56)Aby czerpać najpełniejsze korzyści w zakresie różnorodności biologicznej, odbudowa i ponowne nawadnianie osuszonych torfowisk powinny wykraczać poza obszary występowania typów siedlisk podmokłych wymienionych w załączniku I do dyrektywy 92/43/EWG, które mają być odbudowane i przywrócone. Dane dotyczące zasięgu występowania gleb organicznych oraz związanych z nimi emisji gazów cieplarnianych i ich pochłaniania są monitorowane i udostępniane w ramach sprawozdawczości sektora LULUCF w krajowych wykazach gazów cieplarnianych opracowywanych przez państwa członkowskie i przedkładanych UNFCCC. Istnieją alternatywne sposoby produktywnego użytkowania odbudowanych i ponownie nawodnionych torfowisk. Przykładowo użytkowanie torfowisk – praktyka polegająca na prowadzeniu działalności uprawnej na podmokłych torfowiskach – może obejmować uprawę różnych rodzajów trzcin, produkcję niektórych rodzajów drewna, uprawę borówek i żurawiny, uprawę torfowców oraz wypas wołów domowych. Praktyki te powinny opierać się na zasadach zrównoważonego gospodarowania i mieć na celu zwiększenie różnorodności biologicznej, tak aby oferowały wysoką wartość zarówno pod względem finansowym, jak i ekologicznym. Użytkowanie torfowisk może być korzystne również dla niektórych gatunków zagrożonych w Unii, a także może ułatwiać łączność między terenami podmokłymi a powiązanymi z nimi populacjami gatunków w Unii. Finansowanie działań mających na celu odbudowę i ponowne nawadnianie osuszonych torfowisk, a ewentualne straty dochodów mogą być kompensowane z wielu różnych źródeł, w tym z wydatków w ramach budżetu Unii i unijnych programów finansowania.

(57)W nowej strategii leśnej UE 2030 81 podkreślono potrzebę odbudowy bioróżnorodności lasów. Lasy i inne obszary zalesione zajmują ponad 43,5 % powierzchni lądowej UE. Ekosystemy leśne, w których występuje bogata różnorodność biologiczna, są wrażliwe na zmianę klimatu, ale też w naturalny sposób sprzyjają przystosowaniu się do zmiany klimatu i walce z nią oraz ze związanymi z nią zagrożeniami, m.in. dzięki swoim funkcjom składowania zasobów węgla i pochłaniania dwutlenku węgla, a także zapewniają wiele innych kluczowych usług ekosystemowych i korzyści, takich jak dostarczanie drewna, pożywienia i innych produktów niedrzewnych oraz regulacja klimatu, stabilizacja gleby, kontrola erozji oraz oczyszczanie powietrza i wody.

(58)Należy wprowadzić środki odbudowy, które zwiększą różnorodność biologiczną ekosystemów leśnych w całej Unii, w tym na obszarach nie obejmujących typów siedlisk objętych zakresem dyrektywy 92/43/EWG. Wobec braku wspólnej metody oceny stanu ekosystemów leśnych, która umożliwiłaby wyznaczenie szczegółowych celów w zakresie odbudowy ekosystemów leśnych, należy ustanowić ogólny obowiązek poprawy różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych i dokonywać pomiaru stopnia realizacji tego obowiązku na podstawie istniejących wskaźników, takich jak stojące i leżące drewno posuszowe, udział lasów różnowiekowych, łączność leśna, wskaźnik liczebności pospolitych ptaków leśnych 82 oraz zasoby węgla organicznego.

(59)Cele i obowiązki w zakresie odbudowy siedlisk i gatunków chronionych na mocy dyrektyw 92/43/EWG i 2009/147/WE, owadów zapylających oraz ekosystemów słodkowodnych, miejskich, rolniczych i leśnych powinny się uzupełniać i pozostawać w synergii z myślą o osiągnięciu nadrzędnego celu, jakim jest odbudowa ekosystemów na obszarach lądowych i morskich Unii. Środki odbudowy wymagane do osiągnięcia jednego konkretnego celu w wielu przypadkach przyczynią się do osiągnięcia innych celów lub wywiązania się z innych zobowiązań. Państwa członkowskie powinny zatem planować środki odbudowy w sposób strategiczny w celu maksymalizacji ich skuteczności w przyczynianiu się do odbudowy przyrody w całej Unii. Środki odbudowy należy również planować w taki sposób, aby uwzględniały łagodzenie zmiany klimatu i przystosowywanie się do niej oraz zapobieganie skutkom klęsk żywiołowych i kontrolę tych skutków. Środki te powinny zmierzać do optymalizacji ekologicznych, gospodarczych i społecznych funkcji ekosystemów, w tym ich potencjału wydajności, z uwzględnieniem ich wkładu w zrównoważony rozwój odpowiednich regionów i społeczności. Ważne jest, by państwa członkowskie opracowały szczegółowe krajowe plany odbudowy w oparciu o najlepsze dostępne dowody naukowe, a także by społeczeństwo miało wczesną i realną możliwość udziału w przygotowywaniu tych planów. Państwa członkowskie powinny uwzględnić szczególne uwarunkowania oraz potrzeby swoich terytoriów, tak aby plany odnosiły się do konkretnych presji i zagrożeń oraz czynników powodujących utratę różnorodności biologicznej, a także powinny ze sobą współpracować w celu zapewnienia odbudowy i łączności ponad granicami.

(60)Aby zapewnić synergię między poszczególnymi środkami ochrony i odbudowy zasobów przyrodniczych w Unii, które to środki zostały lub mają zostać wprowadzone, przy przygotowywaniu krajowych planów odbudowy państwa członkowskie powinny uwzględnić: środki ochronne ustanowione w odniesieniu do obszarów Natura 2000 oraz priorytetowe ramy działań przygotowane zgodnie z dyrektywami 92/43/EWG i 2009/147/WE; środki mające na celu osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego i chemicznego jednolitych części wód uwzględnionych w planach gospodarowania wodami w dorzeczu przygotowanych zgodnie z dyrektywą 2000/60/WE; strategie morskie mające na celu osiągnięcie dobrego stanu środowiska we wszystkich unijnych regionach morskich przygotowane zgodnie z dyrektywą 2008/56/WE; krajowe programy ograniczania zanieczyszczenia powietrza przygotowane na mocy dyrektywy (UE) 2016/2284; krajowe strategie i plany działania na rzecz bioróżnorodności opracowane zgodnie z art. 6 Konwencji o różnorodności biologicznej, a także środki ochronne przyjęte zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1380/2013 i środki techniczne przyjęte zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1241 83 .

(61)Aby zapewnić spójność między celami niniejszego rozporządzenia a dyrektywą (UE) 2018/2001 84 , rozporządzeniem (UE) 2018/1999 85 oraz dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 98/70/WE w zakresie promowania energii ze źródeł odnawialnych 86 , w szczególności podczas przygotowywania krajowych planów odbudowy, państwa członkowskie powinny uwzględnić potencjał projektów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych w zakresie realizacji celów dotyczących odbudowy zasobów przyrodniczych.

(62)Biorąc pod uwagę znaczenie konsekwentnego mierzenia się z podwójnym wyzwaniem, jakim jest utrata różnorodności biologicznej i zmiana klimatu, w procesie odbudowy różnorodności biologicznej należy uwzględnić wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych i odwrotnie. W komunikacie „REPowerEU: We wspólnym europejskim działaniu w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie 87 stwierdzono, że państwa członkowskie powinny szybko tworzyć mapy, przeprowadzać oceny i zapewniać dostępność odpowiednich obszarów lądowych i morskich na potrzeby projektów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych zgodnie ze swoimi krajowymi planami w dziedzinie energii i klimatu, wkładami w realizację zmienionego celu w zakresie energii odnawialnej na 2030 r. oraz innymi czynnikami, takimi jak dostępność zasobów, infrastruktura sieci oraz cele określone w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności. Wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę (UE) 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej 88 oraz zalecenie Komisji w sprawie przyspieszenia procedur wydawania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej oraz ułatwienia zawierania umów zakupu energii elektrycznej 89 , które zostały przyjęte 18 maja 2022 r., również przewidują identyfikację obszarów docelowych energii odnawialnej. Są to określone miejsca na lądzie lub na morzu, szczególnie odpowiednie do instalacji obiektów służących do produkcji energii ze źródeł odnawialnych innych niż obiekty energetycznego spalania biomasy, gdzie oczekuje się, że zastosowanie określonego rodzaju energii ze źródeł odnawialnych nie będzie miało znaczącego wpływu na środowisko, biorąc pod uwagę specyfikę wybranego terytorium. Państwa członkowskie powinny priorytetowo traktować powierzchnie sztuczne i zabudowane, takie jak dachy, obszary infrastruktury transportowej, parkingi, składowiska odpadów, tereny przemysłowe, kopalnie, sztuczne zbiorniki wód śródlądowych, sztuczne jeziora lub sztuczne rezerwuary oraz, w stosownych przypadkach, oczyszczalnie ścieków komunalnych, a także tereny zdegradowane nienadające się do wykorzystania w rolnictwie. Wyznaczając obszary docelowe energii odnawialnej, państwa członkowskie powinny w miarę możliwości unikać obszarów chronionych i uwzględnić plany odbudowy zasobów przyrodniczych. Państwa członkowskie powinny koordynować opracowywanie krajowych planów odbudowy z wyznaczeniem obszarów docelowych energii odnawialnej. Podczas przygotowywania planów odbudowy zasobów przyrodniczych państwa członkowskie zapewniają synergię z już wyznaczonymi obszarami docelowymi energii odnawialnej oraz dopilnowują, by funkcjonowanie obszarów docelowych energii odnawialnej, w tym przewidzianych w dyrektywie (UE) 2018/2001 procedur wydawania zezwoleń mających zastosowanie do obszarów docelowych energii odnawialnej, pozostało niezmienione.

(63)Aby zapewnić synergię ze środkami odbudowy, które zostały już zaplanowane lub wprowadzone w państwach członkowskich, w krajowych planach odbudowy należy uznać i uwzględnić te środki odbudowy. W świetle pilnej potrzeby podjęcia działań na rzecz odbudowy zdegradowanych ekosystemów, zasygnalizowanej w sprawozdaniu IPCC z 2022 r., państwa członkowskie powinny wdrażać te środki równolegle z przygotowywaniem planów odbudowy.

(64)W krajowych planach odbudowy należy także uwzględnić wyniki projektów badawczych istotnych z punktu widzenia oceny stanu ekosystemów, identyfikowania oraz wdrażania środków odbudowy, a także celów monitorowania.

(65)Należy wziąć pod uwagę szczególną sytuację regionów najbardziej oddalonych w Unii, wymienionych w art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w którym przewidziano szczególne środki mające na celu wsparcie tych regionów. Zgodnie z założeniami unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, szczególny nacisk należy położyć na ochronę i odbudowę ekosystemów regionów najbardziej oddalonych ze względu na ich wyjątkową wartość pod względem bogactwa różnorodności biologicznej.

(66)Europejska Agencja Środowiska (EEA) powinna wspierać państwa członkowskie w przygotowywaniu krajowych planów odbudowy, a także w monitorowaniu postępów w realizacji celów i obowiązków w zakresie odbudowy. Komisja powinna ocenić, czy krajowe plany odbudowy pozwalają na realizację tych celów i obowiązków.

(67)Ze sprawozdania Komisji na temat stanu przyrody z 2020 r. wynika, że znaczna część informacji przekazywanych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 17 dyrektywy Rady 92/43/EWG 90 i art. 12 dyrektywy 2009/147/WE, w szczególności na temat stanu ochrony siedlisk i gatunków, które akty te obejmują ochroną, oraz tendencji w tym zakresie, pochodzi z częściowych badań lub opiera się jedynie na ocenie eksperta. Ze sprawozdania wynika również, że stan niektórych typów siedlisk i gatunków objętych ochroną na mocy dyrektywy 92/43/EWG jest wciąż nieznany. Uzupełnienie tych luk informacyjnych oraz inwestycje w monitorowanie i nadzór są niezbędne do stworzenia solidnych, opartych na podstawach naukowych krajowych planów odbudowy. Aby zapewnić aktualność, większą skuteczność i spójność różnych metod monitorowania, w ramach monitorowania i nadzoru należy możliwie jak najlepiej wykorzystywać finansowane przez Unię projekty w zakresie badań naukowych i innowacji, nowe technologie, takie jak monitorowanie in situ i teledetekcję przy użyciu danych satelitarnych oraz usługi świadczone w ramach unijnego programu kosmicznego (EGNOS/Galileo i Copernicus). Wdrożenie celów w zakresie odbudowy będą wspierać unijne misje w zakresie odbudowy naszych oceanów i zasobów wodnych, przystosowania się do zmiany klimatu i pakt na rzecz zdrowych gleb w Europie 91 .

(68)Aby monitorować postępy w realizacji krajowych planów odbudowy, wprowadzone środki odbudowy, obszary objęte środkami odbudowy oraz dane dotyczące wykazu barier dla ciągłości rzek, należy wprowadzić system zobowiązujący państwa członkowskie do tworzenia, aktualizowania i udostępniania istotnych danych dotyczących wyników takiego monitorowania. Przekazywanie danych Komisji drogą elektroniczną powinno odbywać się za pośrednictwem systemu ReportNet Europejskiej Agencji Środowiska oraz w sposób, który ograniczy do minimum obciążenia administracyjne nakładane na wszystkie podmioty. Aby zapewnić odpowiednią infrastrukturę na potrzeby publicznego dostępu, sprawozdawczości i wymiany danych między organami publicznymi, państwa członkowskie powinny, w stosownych przypadkach, opierać specyfikacje danych na tych, o których mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE 92 , dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/2/WE 93 oraz dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 94 .

(69)Aby zapewnić skuteczne wdrożenie niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna oferować państwom członkowskim na ich wniosek wsparcie za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego 95 , który zapewnia dostosowane do potrzeb wsparcie techniczne przy opracowywaniu i wdrażaniu reform. Wsparcie techniczne obejmuje przykładowo wzmocnienie zdolności administracyjnych, harmonizację ram legislacyjnych oraz wymianę odpowiednich najlepszych praktyk.

(70)Komisja powinna składać sprawozdania z postępów państw członkowskich w realizacji celów i obowiązków w zakresie odbudowy określonych w niniejszym rozporządzeniu na podstawie ogólnounijnych sprawozdań z postępów sporządzanych przez EEA, a także innych udostępnianych przez państwa członkowskie analiz i sprawozdań dotyczących istotnych obszarów polityki, np. polityki w dziedzinie przyrody, polityki morskiej i polityki wodnej.

(71)Zasadnicze znaczenie dla zapewnienia osiągnięcia celów i obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu ma poczynienie odpowiednich inwestycji publicznych i prywatnych w odbudowę, natomiast państwa członkowskie powinny włączyć wydatki na cele związane z różnorodnością biologiczną, w tym koszty alternatywne i przejściowe wynikające z wdrożenia krajowych planów odbudowy, do budżetów państwa, a także odzwierciedlić sposób wykorzystania finansowania unijnego. Jeżeli chodzi o finansowanie unijne, wydatki w ramach budżetu Unii oraz unijne programy finansowania, takie jak Program działań na rzecz środowiska i klimatu (program LIFE) 96 , Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury  (EFMRA) 97 , Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich  (EFRROW) 98 , Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji  (ERFG), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego  (EFRR), Fundusz Spójności 99 i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji 100 , a także unijny program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” 101 , przyczyniają się do osiągnięcia celów w zakresie różnorodności biologicznej, przy uwzględnieniu celu zakładającego przeznaczenie w 2024 r. 7,5 %, a w 2026 i 2027 r. 10 % rocznych wydatków w ramach wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 102  na cele związane z różnorodnością biologiczną. Kolejnym źródłem finansowania ochrony i odbudowy różnorodności biologicznej i ekosystemów jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności  (RRF) 103 . Jeśli chodzi o program LIFE, należy zwrócić szczególną uwagę na właściwe wykorzystanie strategicznych projektów przyrodniczych jako specjalnego narzędzia, które może wspierać wdrożenie niniejszego rozporządzenia przez skuteczne i efektywne włączanie dostępnych środków finansowych.

(72)Dostępnych jest szereg unijnych, krajowych i prywatnych inicjatyw stymulujących finansowanie prywatne, takich jak Program InvestEU 104 , który oferuje możliwości uruchomienia finansowania publicznego i prywatnego w celu wsparcia m.in. poprawy stanu przyrody i różnorodności biologicznej za pomocą projektów w zakresie zielonej i niebieskiej infrastruktury oraz uprawy sprzyjającej pochłanianiu dwutlenku węgla przez glebę jako ekologicznego modelu biznesowego 105 .

(73)Państwa członkowskie powinny wspierać sprawiedliwe i ogólnospołeczne podejście do przygotowania i wdrażania swoich krajowych planów odbudowy przez włączenie procesów umożliwiających udział społeczeństwa oraz uwzględnienie potrzeb społeczności lokalnych i zainteresowanych stron.

(74)Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 106 plany strategiczne WPR mają przyczyniać się do realizacji już ustalonych długoterminowych celów krajowych określonych w aktach prawnych, wymienionych w załączniku XIII do tego rozporządzenia, lub wynikających z nich, oraz mają być z nimi spójne. Komisja powinna uwzględnić niniejsze rozporządzenie w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych przy dokonywaniu – zgodnie z art. 159 rozporządzenia (UE) 2021/2115 do dnia 31 grudnia 2025 r. – przeglądu wykazu zawartego w załączniku XIII do tego rozporządzenia.

(75)Zgodnie z zobowiązaniem zawartym w 8. unijnym programie działań w zakresie środowiska do 2030 r. 107 państwa członkowskie powinny wycofać dotacje o skutkach szkodliwych dla środowiska na szczeblu krajowym, wykorzystując przy tym jak najlepiej instrumenty rynkowe i narzędzia ekologicznego planowania budżetu, w tym wymagane w celu zapewnienia sprawiedliwej społecznie transformacji, oraz wspierając przedsiębiorstwa i inne zainteresowane strony w pracach nad normalizacją praktyk w zakresie rozliczania kapitału naturalnego.

(76)Aby zapewnić niezbędne dostosowanie niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany załączników I–VII celem dostosowania grupy siedlisk, zaktualizowania informacji na temat wskaźnika liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego, a także dostosowania wykazu wskaźników różnorodności biologicznej dotyczących ekosystemów rolniczych, wykazu wskaźników różnorodności biologicznej dotyczących ekosystemów leśnych oraz wykazu gatunków morskich zgodnie z najnowszymi dowodami naukowymi i przykładami środków odbudowy. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa52. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(77)Aby zapewnić jednolite warunki wdrażania niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji uprawnienia wykonawcze, tak aby mogła ona określić metodę monitorowania owadów zapylających, metody monitorowania wskaźników dotyczących ekosystemów rolniczych wymienionych w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia oraz wskaźników dotyczących ekosystemów leśnych wymienionych w załączniku VI do niniejszego rozporządzenia, opracować ramy na potrzeby ustalenia zadowalającego poziomu populacji owadów zapylających, wskaźników dotyczących ekosystemów rolniczych wymienionych w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia, wskaźników dotyczących ekosystemów leśnych wymienionych w załączniku VI do niniejszego rozporządzenia, a także ustanowić jednolity format krajowych planów odbudowy oraz format, strukturę i szczegółowe ustalenia dotyczące przekazywania Komisji danych i informacji drogą elektroniczną. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 108 .

(78)Komisja powinna przeprowadzić ocenę niniejszego rozporządzenia. Zgodnie z pkt 22 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa ocena ta powinna opierać się na następujących kryteriach: skuteczności, efektywności, odpowiedniości, spójności i unijnej wartości dodanej oraz powinna służyć jako podstawa oceny skutków ewentualnych dalszych działań. Komisja powinna ponadto ocenić potrzebę ustanowienia dodatkowych celów w zakresie odbudowy, w oparciu o wspólne metody oceny stanu ekosystemów nieobjętych art. 4 i 5 oraz z uwzględnieniem najnowszych dowodów naukowych.

(79)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1
Przedmiot

1.Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy, które mają się przyczynić do:

a)ciągłej, długoterminowej i trwałej odbudowy różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody na obszarach lądowych i morskich Unii poprzez odbudowę ekosystemów;

b)osiągnięcia celów nadrzędnych Unii dotyczących łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej;

c)wypełniania międzynarodowych zobowiązań Unii.

2.Niniejsze rozporządzenie ustanawia ramy, w których państwa członkowskie niezwłocznie wprowadzają skuteczne obszarowe środki odbudowy, które do 2030 r. . obejmą łącznie co najmniej 20 % obszarów morskich i lądowych Unii, a do 2050 r. – wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy.

Artykuł 2
Zakres geograficzny

Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do ekosystemów, o których mowa w art. 4–10:

a)na terytorium państw członkowskich;

b)na wodach, dnie morskim i skałach macierzystych znajdujących się od strony morza od linii podstawowej, od której mierzony jest zasięg morza terytorialnego aż do najdalej położonego obszaru wód terytorialnych i rozciągających się aż do najdalej położonego obszaru, na którym państwo członkowskie wykonuje suwerenne prawa, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 1982 r.

Artykuł 3
Definicje 

Stosuje się następujące definicje:

1)„ekosystem” oznacza dynamiczny zespół roślin, zwierząt, mikroorganizmów oraz ich nieożywione środowisko, wspólnie tworzące jednostkę funkcjonalną i obejmuje typy siedlisk, siedliska gatunków i populacje gatunków;

2)„siedlisko gatunku” oznacza środowisko określone przez szczególne czynniki abiotyczne i biotyczne, w którym gatunek ten żyje w dowolnym stadium swojego cyklu biologicznego;

3)„odbudowa” oznacza proces czynnego lub biernego wspierania przywracania ekosystemu do dobrego stanu, typu siedliska do najlepszego możliwego do osiągnięcia stanu oraz do jego właściwego obszaru odniesienia, siedliska gatunku do wystarczającej jakości lub wielkości, a populacji gatunku do zadowalającego poziomu celem zachowania lub zwiększenia różnorodności biologicznej i odporności ekosystemu;

4)„dobry stan” oznacza stan, w którym kluczowe cechy ekosystemu, mianowicie jego stan fizyczny i chemiczny, skład, struktura i funkcja, a także jego cechy krajobrazu i krajobrazu morskiego odzwierciedlają wysoki poziom integralności, stabilności i odporności pod względem ekologicznym niezbędny do zapewnienia jego długoterminowego utrzymania;

5)„właściwy obszar odniesienia” oznacza całkowity obszar typu siedliska w danym regionie biogeograficznym lub regionie morskim na poziomie krajowym, który to obszar uznaje się za minimum niezbędne do zapewnienia długoterminowej żywotności typu siedliska i zamieszkujących je gatunków oraz wszystkich istotnych odmian ekologicznych w jego naturalnym zasięgu i który obejmuje obszar typu siedliska, a także, jeśli obszar ten nie jest wystarczający, obszar niezbędny do przywrócenia typu siedliska;

6)„wystarczająca jakość siedliska” oznacza jakość siedliska gatunku, która pozwala na spełnienie wymogów ekologicznych gatunku na każdym etapie jego cyklu biologicznego, tak aby gatunek ten sam utrzymywał się w skali długoterminowej jako trwały składnik swojego siedliska w jego naturalnym zasięgu;

7)„wystarczająca wielkość siedliska” oznacza wielkość siedliska gatunku, która pozwala na spełnienie wymogów ekologicznych gatunku na każdym etapie jego cyklu biologicznego, tak aby gatunek ten sam utrzymywał się w skali długoterminowej jako trwały składnik swojego siedliska w jego naturalnym zasięgu;

8) „owad zapylający” oznacza zwierzę dzikie, które przenosi pyłek z pylnika rośliny na znamię rośliny, umożliwiając w ten sposób zapłodnienie i produkcję nasion;

9)„spadek populacji owadów zapylających” oznacza spadek liczebności populacji owadów zapylających lub spadek stopnia jej zróżnicowania bądź obie te sytuacje; 

10)„lokalna jednostka administracyjna” oznacza jednostkę administracyjną niskiego szczebla państwa członkowskiego działającą na szczeblu niższym niż okręgowy, regionalny lub krajowy ustanowioną zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady 109 ; 

11)„miasta” oznaczają lokalne jednostki administracyjne, w których co najmniej 50 % ludności mieszka w co najmniej jednym ośrodku miejskim, co mierzy się przy użyciu stopnia zurbanizowania ustanowionego zgodnie z art. 4b ust. 3 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1059/2003;

12)„małe miasta i przedmieścia” oznaczają lokalne jednostki administracyjne, w których mniej niż 50 % ludności mieszka w ośrodku miejskim, ale co najmniej 50 % ludności mieszka w klastrach miejskich, co mierzy się przy użyciu stopnia zurbanizowania ustanowionego zgodnie z art. 4b ust. 3 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1059/2003;

13)„zielone przestrzenie miejskie” oznaczają wszystkie zielone obszary miejskie; lasy liściaste; lasy iglaste; lasy mieszane; naturalne obszary trawiaste; wrzosowiska; tereny przejściowe porośnięte krzewami i pojedynczymi drzewami oraz obszary słabo porośnięte roślinnością występujące na terenie miast lub małych miast i przedmieść, obliczone na podstawie danych dostarczonych przez usługę programu Copernicus w zakresie monitorowania obszarów lądowych, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/696 110 ;

14)„zwarcie drzewostanu na obszarach miejskich” oznacza całkowitą powierzchnię zadrzewienia na terenie miast, małych miast i przedmieść, obliczoną na podstawie danych dostarczonych przez usługę programu Copernicus w zakresie monitorowania obszarów lądowych, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/696.

15)„obszar docelowy energii odnawialnej” oznacza obszar docelowy energii odnawialnej zdefiniowany w art. 2 pkt 9 lit. a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/2001/UE 111 .

ROZDZIAŁ II

CELE I OBOWIĄZKI W ZAKRESIE ODBUDOWY

Artykuł 4
Odbudowa ekosystemów lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych

1.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia do dobrego stanu obszarów typów siedlisk wymienionych w załączniku I, których stan nie jest dobry. Do 2030 r. środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do co najmniej 30 % obszarów każdej grupy typów siedlisk wymienionych w załączniku I, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy, o którym mowa w art. 12, do 2040 r. – w odniesieniu do co najmniej 60 % tych obszarów, a do 2050 r. – w odniesieniu do co najmniej 90 % tych obszarów.

2.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia typów siedlisk wymienionych w załączniku I na obszarach nie obejmujących tych typów siedlisk. Do 2030 r. środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do obszarów odpowiadających co najmniej 30 % dodatkowej powierzchni całkowitej potrzebnej do osiągnięcia całkowitego właściwego obszaru odniesienia dla każdej grupy typów siedlisk wymienionych w załączniku I, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy, o którym mowa w art. 12, do 2040 r. – w odniesieniu do co najmniej 60 % tej powierzchni, a do 2050 r. – w odniesieniu do 100 % tej powierzchni.

3.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych siedlisk gatunków wymienionych w załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG, a także lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych siedlisk dzikiego ptactwa objętych zakresem dyrektywy 2009/147/WE, konieczne do poprawy jakości i wielkości tych siedlisk, między innymi przez ich przywrócenie, a także do poprawy łączności aż do osiągnięcia wystarczającej jakości i wielkości tych siedlisk.

4.Obszary najbardziej odpowiednie do objęcia środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 2 i 3 niniejszego artykułu, określa się w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i najnowsze dowody naukowe dotyczące stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku I, oceniane według struktury i funkcji niezbędnych do ich długoterminowego utrzymania, w tym typowych dla nich gatunków, o których mowa w art. 1 lit. e) dyrektywy 92/43/EWG, oraz jakości i wielkości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu. Jeżeli stan obszarów obejmujących typy siedlisk wymienione w załączniku I jest nieznany, uważa się że nie jest on dobry.

5.W odniesieniu do środków odbudowy, o których mowa w ust. 1 i 2, uwzględnia się potrzebę poprawy łączności pomiędzy typami siedlisk wymienionymi w załączniku I oraz wymogi ekologiczne gatunków, o których mowa w ust. 3, występujących w tych typach siedlisk.

6.Państwa członkowskie zapewniają, aby obszary objęte środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 2 i 3 wykazywały stałą poprawę stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku I, aż do osiągnięcia przez nie dobrego stanu, a także stałą poprawę jakości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 3, aż do osiągnięcia wystarczającej jakości tych siedlisk. Państwa członkowskie zapewniają, aby stan obszarów, gdzie osiągnięto dobry stan i wystarczającą jakość siedlisk gatunków, nie ulegał pogorszeniu.

7.Państwa członkowskie zapewniają, aby stan obszarów, gdzie występują typy siedlisk wymienione w załączniku I, nie ulegał pogorszeniu.

8.Poza obszarami Natura 2000 niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 6 i 7 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a)siłę wyższą;

b)nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu lub

c)przedsięwzięcie realizowane w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku którego nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne, co ustala się indywidualnie dla każdego przypadku.

9.W przypadku obszarów Natura 2000 niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 6 i 7 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a)siłę wyższą;

b)nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu lub

c)plan lub przedsięwzięcie zatwierdzone zgodnie z art. 6 ust. 4 dyrektywy 92/43/EWG.

10.Państwa członkowskie zapewniają:

a)zwiększanie obszaru siedlisk w dobrym stanie w odniesieniu do typów siedlisk wymienionych w załączniku I, do czasu aż co najmniej 90 % tego obszaru osiągnie dobry stan, a w odniesieniu do każdego typu siedliska w każdym regionie biogeograficznym na ich terytorium osiągnięty zostanie właściwy obszar odniesienia;

b)tendencję wzrostową prowadzącą do zapewnienia wystarczającej jakości i wielkości lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych siedlisk gatunków wymienionych w załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG oraz gatunków objętych dyrektywą 2009/147/WE.

Artykuł 5
Odbudowa ekosystemów morskich 

1.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia do dobrego stanu obszarów typów siedlisk wymienionych w załączniku II, których stan nie jest dobry. Do 2030 r. środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do co najmniej 30 % obszarów każdej grupy typów siedlisk wymienionych w załączniku II, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy, o którym mowa w art. 12, do 2040 r. – w odniesieniu do co najmniej 60 % tych obszarów, a do 2050 r. – w odniesieniu do co najmniej 90 % tych obszarów.

2.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia typów siedlisk wymienionych w załączniku II na obszarach nie obejmujących tych typów siedlisk. Do 2030 r. środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do obszarów odpowiadających co najmniej 30 % dodatkowej powierzchni całkowitej potrzebnej do osiągnięcia całkowitego właściwego obszaru odniesienia dla każdej grupy typów siedlisk, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy, o którym mowa w art. 12, do 2040 r. – w odniesieniu do co najmniej 60 % tej powierzchni, a do 2050 r. – w odniesieniu do 100 % tej powierzchni.

3.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy morskich siedlisk gatunków wymienionych w załączniku III oraz załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG, a także morskich siedlisk dzikiego ptactwa objętych zakresem dyrektywy 2009/147/WE, konieczne do poprawy jakości i wielkości tych siedlisk, między innymi przez ich przywrócenie, a także do poprawy łączności aż do osiągnięcia wystarczającej jakości i wielkości tych siedlisk.

4.Obszary najbardziej odpowiednie do objęcia środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 2 i 3 niniejszego artykułu, określa się w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i najnowsze dowody naukowe dotyczące stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku I, oceniane według struktury i funkcji, niezbędne do ich długoterminowego utrzymania, w tym typowych dla nich gatunków, o których mowa w art. 1 lit. e) dyrektywy 92/43/EWG, oraz jakości i wielkości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 3. Jeżeli stan obszarów obejmujących typy siedlisk wymienione w załączniku I jest nieznany, uważa się że nie jest on dobry.

5.W odniesieniu do środków odbudowy, o których mowa w ust. 1 i 2, uwzględnia się potrzebę poprawy łączności pomiędzy typami siedlisk wymienionymi w załączniku II oraz wymogi ekologiczne gatunków, o których mowa w ust. 3, występujących w tych typach siedlisk.

6.Państwa członkowskie zapewniają, aby obszary objęte środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 2 i 3 wykazywały stałą poprawę stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku II, aż do osiągnięcia przez nie dobrego stanu, a także stałą poprawę jakości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 3, aż do osiągnięcia wystarczającej jakości tych siedlisk. Państwa członkowskie zapewniają, aby stan obszarów, gdzie osiągnięto dobry stan i wystarczającą jakość siedlisk gatunków, nie ulegał pogorszeniu.

7.Państwa członkowskie zapewniają, aby stan obszarów, gdzie występują typy siedlisk wymienione w załączniku II, nie ulegał pogorszeniu.

8.Poza obszarami Natura 2000 niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 6 i 7 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a)siłę wyższą;

b)nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu lub

c)przedsięwzięcie realizowane w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku którego nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne, co ustala się indywidualnie dla każdego przypadku.

9.W przypadku obszarów Natura 2000 niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 6 i 7 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a)siłę wyższą;

b)nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu lub

c)plan lub przedsięwzięcie zatwierdzone zgodnie z art. 6 ust. 4 dyrektywy 92/43/EWG.

10.Państwa członkowskie zapewniają:

a)zwiększanie obszaru siedlisk w dobrym stanie w odniesieniu do typów siedlisk wymienionych w załączniku II, do czasu aż co najmniej 90 % tego obszaru osiągnie dobry stan, a w odniesieniu do każdego typu siedliska w każdym regionie biogeograficznym na ich terytorium osiągnięty zostanie właściwy obszar odniesienia;

b)pozytywną tendencję prowadzącą do zapewnienia wystarczającej jakości i wielkości morskich siedlisk gatunków wymienionych w załączniku III oraz załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG, a także gatunków objętych dyrektywą 2009/147/WE.

Artykuł 6
Odbudowa ekosystemów miejskich

1.Państwa członkowskie zapewniają, aby we wszystkich miastach oraz w małych miastach i na przedmieściach do 2030 r. nie doszło do utraty netto zielonych przestrzeni miejskich oraz zwarcia drzewostanu na obszarach miejskich w porównaniu z 2021 r.

2.Państwa członkowskie zapewniają zwiększenie do 2040 r. całkowitej krajowej powierzchni zielonych przestrzeni miejskich w miastach oraz w małych miastach i na przedmieściach o co najmniej 3 % całkowitej powierzchni miast, małych miast i przedmieść w 2021 r., a do 2050 r. – o co najmniej 5 %. Ponadto państwa członkowskie zapewniają:

a)co najmniej 10 % zwarcia drzewostanu na obszarach miejskich we wszystkich miastach, małych miastach i na przedmieściach do 2050 r. oraz

b)przyrost netto zielonych przestrzeni miejskich, które będą zintegrowane z istniejącymi i nowymi budynkami oraz rozwojem infrastruktury, również dzięki renowacjom i remontom, we wszystkich miastach, małych miastach i na przedmieściach.

Artykuł 7
Odbudowa naturalnej łączności rzek oraz naturalnych funkcji powiązanych równin zalewowych 

1.Państwa członkowskie sporządzają wykaz barier dla łączności podłużnej i poprzecznej wód powierzchniowych oraz identyfikują te bariery, które należy usunąć, aby przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie odbudowy określonych w art. 4 niniejszego rozporządzenia oraz celu, jakim jest przywrócenie co najmniej 25 000 km rzek w Unii do stanu swobodnego przepływu do 2030 r., nie naruszając przepisów dyrektywy 2000/60/WE, w szczególności jej art. 4 ust. 3, 5 i 7, a także rozporządzenia (UE) nr 1315/2013, w szczególności jego art. 15.

2.Państwa członkowskie usuwają bariery dla łączności podłużnej i poprzecznej wód powierzchniowych zidentyfikowane na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu, zgodnie z planem ich usunięcia, o którym mowa w art. 12 ust. 2 lit. f). Usuwając bariery, państwa członkowskie zajmują się przede wszystkim przestarzałymi barierami, które nie są już potrzebne do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, żeglugi śródlądowej, zaopatrzenia w wodę lub innych zastosowań.

3.Jako uzupełnienie usuwania barier, o którym mowa w ust. 2, państwa członkowskie wprowadzają środki niezbędne do poprawy naturalnych funkcji powiązanych równin zalewowych.

Artykuł 8
Odbudowa populacji owadów zapylających 

1.Państwa członkowskie muszą odwrócić tendencję spadku populacji owadów zapylających do 2030 r., a następnie osiągnąć i utrzymać tendencję wzrostową w zakresie liczebności tej populacji, mierzoną co trzy lata po 2030 r., aż do osiągnięcia zadowalających poziomów, zgodnie z art. 11 ust. 3.

2.Komisja przyjmuje akty wykonawcze w celu określenia metody monitorowania populacji owadów zapylających. Te akty wykonawcze przyjmowane są zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2.

3.Metoda, o której mowa w ust. 2, zapewnia znormalizowane podejście do gromadzenia rocznych danych na temat liczebności i różnorodności gatunków owadów zapylających oraz do oceny tendencji dotyczących populacji owadów zapylających.

Artykuł 9
Odbudowa ekosystemów rolniczych

1.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do zwiększenia różnorodności biologicznej w ekosystemach rolniczych, oprócz środków odbudowy, którymi obszary te objęte są na mocy art. 4 ust. 1, 2 i 3.

2.Państwa członkowskie muszą osiągnąć tendencję wzrostową na poziomie krajowym każdego z wymienionych poniżej wskaźników w ekosystemach rolniczych, szczegółowo określonych w załączniku IV, które to wskaźniki mierzy się w okresie od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia do 31 grudnia 2030 r., a następnie co trzy lata, aż do osiągnięcia zadowalających poziomów, określonych zgodnie z art. 11 ust. 3:

a)wskaźnik liczebności motyli na obszarach trawiastych;

b)zasoby węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych;

c)odsetek gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności.

3.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy, aby wskaźnik liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego na poziomie krajowym, bazujący na gatunkach określonych w załączniku V, indeksowany ...[Urząd Publikacji: proszę wstawić datę = pierwszy dzień miesiąca następującego po 12 miesiącach od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] na poziomie = 100, osiągnął następujące poziomy:

a)110 do 2030 r., 120 do 2040 r. i 130 do 2050 r. w przypadku państw członkowskich wymienionych w załączniku V, których populacje ptaków krajobrazu rolniczego były w przeszłości bardziej uszczuplone;

b)105 do 2030 r., 110 do 2040 r. i 115 do 2050 r. w przypadku państw członkowskich wymienionych w załączniku IV, których populacje ptaków krajobrazu rolniczego były w przeszłości mniej uszczuplone.

4.Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy gleb organicznych użytkowanych rolniczo, które są osuszonymi torfowiskami. Środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do co najmniej:

a)30 % takich obszarów do 2030 r., z czego co najmniej jedna czwarta musi zostać ponownie nawodniona;

b)50 % takich obszarów do 2040 r., z czego co najmniej połowa musi zostać ponownie nawodniona;

c)70 % takich obszarów do 2050 r., z czego co najmniej połowa musi zostać ponownie nawodniona.

Państwa członkowskie mogą wprowadzić środki odbudowy, w tym ponowne nawadnianie, na obszarach wydobywania torfu i uwzględnić je obliczając stopień realizacji odpowiednich celów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), b) i c). 

Ponadto państwa członkowskie mogą wprowadzić środki odbudowy w celu ponownego nawadniania gleb organicznych, które stanowią osuszone torfowiska w ramach użytkowania gruntów innego niż użytkowanie rolnicze i wydobycie torfu, oraz zaliczyć maksymalnie do 20 % tych obszarów ponownie nawodnionych do obliczania stopnia realizacji celów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), b) i c). 

Artykuł 10
Odbudowa ekosystemów leśnych

1.Oprócz środków odbudowy, którymi objęte są obszary na mocy art. 4 ust. 1, 2 i 3, państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do zwiększenia różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych.

2.Państwa członkowskie muszą osiągnąć tendencję wzrostową na poziomie krajowym w odniesieniu do każdego z wymienionych poniżej wskaźników w ekosystemach leśnych, szczegółowo określonych w załączniku VI, mierzonych w okresie od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia do 31 grudnia 2030 r., a następnie co trzy lata, aż do osiągnięcia zadowalających poziomów, określonych zgodnie z art. 11 ust. 3:

a)stojące drewno posuszowe;

b)leżące drewno posuszowe;

c)udział lasów różnowiekowych;

d)łączność leśna;

e)wskaźnik liczebności pospolitych ptaków leśnych;

f)zasoby węgla organicznego.

ROZDZIAŁ III

KRAJOWE PLANY ODBUDOWY

Artykuł 11
Przygotowanie krajowych planów odbudowy 

1.Państwa członkowskie przygotowują krajowe plany odbudowy oraz przeprowadzają monitorowanie i badania przygotowawcze potrzebne do określenia środków odbudowy koniecznych do realizacji celów i obowiązków określonych w art. 4–10, z uwzględnieniem najnowszych dowodów naukowych.

2.Państwa członkowskie określają ilościowo obszar, który należy odbudować, aby osiągnąć cele w zakresie odbudowy określone w art. 4 i 5, uwzględniając stan typów siedlisk, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2 oraz art. 5 ust. 1 i 2, a także jakości i wielkości siedlisk gatunków, o których mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, występujących na ich terytorium. Określenie ilościowe opiera się między innymi na następujących informacjach:

a)w odniesieniu do każdego typu siedliska:

(i) całkowity obszar siedliska i mapa jego obecnego rozmieszczenia;

(ii) obszar siedliska, którego stan nie jest dobry;

(iii) właściwy obszar odniesienia, z uwzględnieniem udokumentowanej utraty, do której doszło od co najmniej ostatnich 70 lat, oraz prognozowane zmiany warunków środowiskowych wynikające ze zmiany klimatu;

(iv) obszary najbardziej odpowiednie do przywrócenia na nich typów siedlisk, mając na uwadze zachodzące i prognozowane zmiany warunków środowiskowych wynikające ze zmiany klimatu;

b)wystarczająca jakość i wielkość siedlisk gatunków wymagane do osiągnięcia właściwego stanu ochrony tych siedlisk gatunków, z uwzględnieniem obszarów najbardziej odpowiednich do przywrócenia na nich tych siedlisk, oraz niezbędnej łączności pomiędzy siedliskami, aby populacje tych gatunków mogły się rozwijać, jak również zachodzących i prognozowanych zmian warunków środowiskowych wynikających ze zmiany klimatu.

3.Państwa członkowskie najpóźniej do 2030 r. określają zadowalające poziomy poszczególnych wskaźników, o których mowa w art. 8 ust. 1, art. 9 ust. 2 i art. 10 ust. 2, w drodze otwartej i skutecznej procedury i oceny, w oparciu o najnowsze dowody naukowe oraz – jeśli istnieją – ramy, o których mowa w art. 17 ust. 9.

4.Państwa członkowskie identyfikują i mapują użytki rolne i obszary leśne wymagające odbudowy, w szczególności obszary, które z powodu intensyfikacji lub innych czynników wynikających z gospodarowania wymagają lepszej łączności i większej różnorodności krajobrazu.

5.Państwa członkowskie identyfikują synergie z działaniami na rzecz łagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do zmiany klimatu i zapobiegania klęskom żywiołowym oraz nadają odpowiedni priorytet środkom odbudowy. Państwa członkowskie uwzględniają również:

a)swoje zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu, o których mowa w art. 3 rozporządzenia (UE) 2018/1999;

b)swoje strategie długoterminowe, o których mowa w art. 15 rozporządzenia (UE) 2018/1999; 

c)wiążący ogólny cel unijny na 2030 r. określony w art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001.

6.Państwa członkowskie koordynują opracowywanie krajowych planów odbudowy z wyznaczaniem obszarów docelowych energii odnawialnej. Podczas przygotowywania planów odbudowy zasobów przyrodniczych państwa członkowskie zapewniają synergię z już wyznaczonymi obszarami docelowymi energii odnawialnej oraz dopilnowują, by funkcjonowanie obszarów docelowych energii odnawialnej, w tym przewidzianych w dyrektywie (UE) 2018/2001 procedur wydawania zezwoleń mających zastosowanie do obszarów docelowych energii odnawialnej, pozostało niezmienione.

7.Przygotowując krajowe plany odbudowy, państwa członkowskie uwzględniają:

a)środki ochronne ustanowione na potrzeby obszarów Natura 2000 zgodnie z dyrektywą 92/43/EWG;

b)priorytetowe ramy działań przygotowane zgodnie z dyrektywą 92/43/EWG;

c)środki mające na celu osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego i chemicznego jednolitych części wód uwzględnionych w planach gospodarowania wodami w dorzeczu przygotowanymi zgodnie z dyrektywą 2000/60/WE;

d)strategie morskie mające na celu osiągnięcie dobrego stanu środowiska we wszystkich unijnych regionach morskich przygotowane zgodnie z dyrektywą 2008/56/WE;

e)krajowe programy ograniczania zanieczyszczenia powietrza przygotowane na mocy dyrektywy (UE) 2016/2284;

f)krajowe strategie na rzecz bioróżnorodności i plany działania opracowane zgodnie z art. 6 Konwencji o różnorodności biologicznej;

g)środki ochronne przyjęte w ramach wspólnej polityki rybołówstwa;

8.Przygotowując krajowe plany odbudowy, państwa członkowskie wykorzystują poszczególne przykłady środków odbudowy wymienione w załączniku VII, w zależności od szczególnych warunków krajowych i lokalnych oraz najnowszych dowodów naukowych.

9.Przygotowując krajowe plany odbudowy, państwa członkowskie dążą do optymalizacji ekologicznych, gospodarczych i społecznych funkcji ekosystemów, a także ich wkładu w zrównoważony rozwój odpowiednich regionów i społeczności.

10.Państwa członkowskie zwiększają, w miarę możliwości, synergie z krajowymi planami odbudowy innych państw członkowskich, w szczególności w odniesieniu do ekosystemów, które wykraczają poza granice.

11.Państwa członkowskie zapewniają otwarte, włączające i skuteczne przygotowywanie planu odbudowy oraz zapewniają zainteresowanej społeczności możliwość wczesnego i skutecznego udziału w jego opracowaniu. Konsultacje są zgodne z wymogami określonymi w art. 4–10 dyrektywy 2001/42/WE.

Artykuł 12
Treść krajowych planów odbudowy 

1.Krajowy plan odbudowy obejmuje okres do 2050 r. wraz z terminami pośrednimi dotyczącymi celów i obowiązków określonych w art. 4–10.

2.Państwa członkowskie uwzględniają następujące elementy w swoich krajowych planach odbudowy, stosując jednolity format ustanowiony zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu:

a)kwantyfikację obszarów, które mają zostać odbudowane, aby osiągnąć cele w zakresie odbudowy określone w art. 4–10, na podstawie prac przygotowawczych przeprowadzonych zgodnie z art. 11 i map tych obszarów z odniesieniami geograficznymi;

b)opis planowanych lub wprowadzonych środków odbudowy służących realizacji celów i obowiązków określonych w art. 4–10 oraz doprecyzowanie, które z tych środków odbudowy zaplanowano lub wdrożono w ramach sieci Natura 2000 ustanowionej zgodnie z dyrektywą 92/43/EWG;

c)środki służące zapewnieniu, aby stan obszarów występowania typów siedlisk wymienionych w załącznikach I i II nie uległ pogorszeniu tam, gdzie osiągnięto dobry stan, jak również aby stan siedlisk gatunków, o których mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, nie uległ pogorszeniu na obszarach, gdzie osiągnięto wystarczającą jakość siedlisk gatunków, zgodnie z art. 4 ust. 6 i art. 5 ust. 6;

d)środki służące zapewnieniu, aby nie ulegał pogorszeniu stan obszarów, gdzie występują typy siedlisk wymienione w załącznikach I i II, zgodnie z art. 4 ust. 7 i art. 5 ust. 7;

e)wykaz barier oraz barier wyznaczonych do usunięcia zgodnie z art. 7 ust. 1, plan ich usunięcia zgodnie z art. 7 ust. 2 oraz szacowaną długość rzek, gdzie dzięki usunięciu tych barier do 2030 i 2050 r. ma zostać osiągnięty swobodny przepływ, jak również wszelkie inne środki służące przywróceniu naturalnych funkcji równin zalewowych zgodnie z art. 7 ust. 3;

f)termin wdrożenia środków odbudowy zgodnie z art. 4–10;

g)specjalną sekcję określającą dostosowane do potrzeb środki odbudowy w najbardziej oddalonych regionach państw członkowskich, w zależności od przypadku;

h)monitorowanie odbudowywanych obszarów zgodnie z art. 4 i 5, proces oceny skuteczności środków odbudowy wprowadzonych zgodnie z art. 4–10 oraz zmiany tych środków w stosownych przypadkach, aby zapewnić realizację celów i obowiązków określonych w art. 4–10;

i)odniesienie do przepisów służących zapewnieniu, aby środki odbudowy, o których mowa w art. 4–10, wywarły trwałe, długoterminowe i zrównoważone skutki;

j)szacowane dodatkowe korzyści w zakresie łagodzenia zmiany klimatu powiązane ze środkami odbudowy na przestrzeni czasu, jak również szersze korzyści społeczno-gospodarcze wynikające z tych środków;

k)specjalną sekcję dotyczącą sposobu, w jaki w krajowym planie odbudowy uwzględniono:

(i) znaczenie scenariuszy zmiany klimatu dla planowania rodzaju i lokalizacji środków odbudowy;

(ii) potencjał środków odbudowy w zakresie minimalizowania wpływu zmiany klimatu na przyrodę, zapobiegania klęskom żywiołowym i wspierania przystosowania się;

(iii) synergie z krajowymi strategiami lub planami przystosowawczymi oraz krajowymi sprawozdaniami oceniającymi ryzyko związane z klęskami żywiołowymi;

(iv) zarys wzajemnych powiązań między środkami uwzględnionymi w krajowym planie odbudowy a środkami uwzględnionymi w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu;

l)przewidywane potrzeby w zakresie finansowania wdrożenia środków odbudowy, w tym opis wsparcia zainteresowanych stron, na które mają wpływ środki odbudowy lub inne nowe obowiązki wynikające z niniejszego rozporządzenia, oraz środki planowanego finansowania publicznego lub prywatnego, w tym (współ)finansowanie za pomocą unijnych instrumentów finansowania; 

m)wskazanie, które dotacje mają negatywny wpływ na osiągnięcie celów i wypełnienie obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu;

n)podsumowanie procesu przygotowywania i ustanawiania krajowego planu odbudowy, w tym informacje na temat udziału społeczeństwa oraz sposobu uwzględnienia potrzeb społeczności lokalnych i zainteresowanych stron;

o)specjalną sekcję wskazującą sposób, w jaki uwagi Komisji dotyczące projektu krajowego planu odbudowy, o których mowa w art. 14 ust. 4, zostały uwzględnione zgodnie z art. 14 ust. 5. Jeżeli dane państwo członkowskie nie uwzględnia danej uwagi Komisji w całości lub w znacznej mierze, przedstawia uzasadnienie tego faktu.

3.Krajowe plany odbudowy w stosownych przypadkach obejmują środki ochronne, które państwo członkowskie zamierza wprowadzić w ramach wspólnej polityki rybołówstwa, w tym środki ochronne określone we wspólnych rekomendacjach, które państwo członkowskie zamierza zainicjować zgodnie z procedurą określoną w rozporządzeniu (UE) nr 1380/2013, jak również wszelkie istotne informacje na temat tych środków.

4.Komisja przyjmuje akty wykonawcze w celu ustanowienia jednolitego formatu krajowych planów odbudowy. Te akty wykonawcze przyjmowane są zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2. Przy opracowywaniu jednolitego formatu Komisja korzysta ze wsparcia Europejskiej Agencji Środowiska.

Artykuł 13
Przedłożenie projektu krajowego planu odbudowy

Państwa członkowskie przedkładają Komisji projekt krajowego planu odbudowy, o którym mowa w art. 11 i 12, do dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę = pierwszy dzień miesiąca następującego po 24 miesiącach od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] r.

Artykuł 14
Ocena krajowych planów odbudowy 

1.Komisja przeprowadza ocenę projektów krajowych planów odbudowy w terminie sześciu miesięcy od daty ich otrzymania. Przeprowadzając tę ocenę, Komisja działa w ścisłej współpracy z danym państwem członkowskim.

2.Oceniając projekt krajowego planu odbudowy, Komisja bierze pod uwagę jego zgodność z art. 12, a także jego adekwatność do osiągnięcia celów i wypełnienia obowiązków określonych w art. 4–10, a także do osiągnięcia nadrzędnych celów Unii, o których mowa w art. 1, celów szczegółowych, o których mowa w art. 7 ust. 1, dotyczących przywrócenia co najmniej 25 000 km rzek w Unii do stanu swobodnego przepływu do 2030 r. oraz celu na 2030 r., jakim jest zapewnienie obecności elementów krajobrazu o wysokiej różnorodności na co najmniej 10 % użytków rolnych do 2030 r. 

3.Na potrzeby oceny projektów krajowych planów odbudowy Komisja korzysta ze wsparcia ekspertów lub EEA.

4.Komisja może skierować do państw członkowskich uwagi w terminie sześciu miesięcy od daty otrzymania projektu krajowego planu odbudowy.

5.Państwa członkowskie w należyty sposób uwzględniają wszelkie uwagi Komisji w swoich ostatecznych krajowych planach odbudowy.

6.Państwa członkowskie opracowują, publikują i przedkładają Komisji krajowy plan odbudowy w terminie sześciu miesięcy od daty otrzymania uwag od Komisji.

Artykuł 15
Przegląd krajowych planów odbudowy 

1.Państwa członkowskie przeprowadzają przegląd swoich krajowych planów odbudowy co najmniej raz na 10 lat, zgodnie z art. 11 i 12, uwzględniając postępy w ich realizacji, najlepsze dostępne dowody naukowe oraz dostępną wiedzę na temat zaistniałych lub spodziewanych zmian warunków środowiskowych spowodowanych zmianą klimatu.

2.Gdy na podstawie monitorowania zgodnie z art. 17 okaże się, że środki określone w krajowym planie odbudowy nie będą wystarczające do realizacji celów i obowiązków określonych w art. 4–10, państwa członkowskie dokonują zmiany krajowego planu odbudowy i dodają środki uzupełniające.

3.Jeżeli Komisja uzna, opierając się na informacjach, o których mowa w art. 18 ust. 1 i 2, oraz ocenie, o której mowa w art. 18 ust. 4 i 5, że postępy poczynione przez państwo członkowskie są niewystarczające do realizacji celów i obowiązków określonych w art. 4–10, może zwrócić się do danego państwa członkowskiego o przedstawienie zaktualizowanego projektu krajowego planu odbudowy zawierającego środki uzupełniające. Zaktualizowany projekt krajowego planu odbudowy ze środkami uzupełniającymi jest publikowany i przedkładany w terminie sześciu miesięcy od daty otrzymania żądania od Komisji.

Artykuł 16
Dostęp do sprawiedliwości

1.Państwa członkowskie zapewniają, aby zgodnie z prawem krajowym członkowie społeczeństwa, którzy mają wystarczający interes lub powołują się na naruszenie prawa, mieli dostęp do procedury odwoławczej przed sądem lub innym niezależnym i bezstronnym organem ustanowionym przez prawo, w celu zakwestionowania materialnej lub proceduralnej legalności krajowych planów odbudowy i wszelkiego zaniechania działania ze strony właściwych organów, niezależnie od roli, jaką członkowie społeczeństwa odegrali w procesie przygotowywania i ustanawiania krajowego planu odbudowy.

2.Państwa członkowskie określają, co stanowi wystarczający interes i naruszenie prawa, zgodnie z celem, jakim jest zapewnienie społeczeństwu szerokiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Do celów ust. 1 wszelkie organizacje pozarządowe promujące ochronę środowiska i spełniające wszelkie kryteria prawa krajowego uznaje się za mające prawa, które mogą zostać naruszone, a ich interes uznaje się za wystarczający.

3.Procedury odwoławcze, o których mowa w ust. 1, są bezstronne, oparte na zasadzie równości, terminowe i bezpłatne lub niedyskryminacyjne ze względu na koszty oraz przewidują odpowiednie i skuteczne środki odwoławcze, w tym w stosownych przypadkach nakazy sądowe.

4.Państwa członkowskie zapewniają społeczeństwu dostęp do praktycznych informacji na temat dostępu do procedur administracyjnych i procedur kontroli sądowej, o których mowa w niniejszym artykule.

ROZDZIAŁ IV

MONITOROWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ

Artykuł 17
Monitorowanie

1.Państwa członkowskie monitorują:

a)stan i tendencje dotyczące stanu typów siedlisk oraz jakość i tendencje dotyczące jakości siedlisk gatunków, o których mowa w art. 4 i 5, na obszarach objętych środkami odbudowy, na podstawie monitorowania, o którym mowa w art. 12 ust. 2 lit. h);

b)powierzchnię zielonych przestrzeni miejskich i zwarcia drzewostanu w miastach, małych miastach i na przedmieściach, o których mowa w art. 6;

c)wskaźniki różnorodności biologicznej w ekosystemach rolniczych wymienionych w załączniku IV;

d)populacje pospolitych gatunków ptaków krajobrazu rolniczego wymienionych w załączniku V;

e)wskaźniki różnorodności biologicznej w ekosystemach leśnych wymienionych w załączniku VI;

f)liczebność i różnorodność gatunków owadów zapylających, według metody ustanowionej zgodnie z art. 8 ust. 2;

g)powierzchnię i stan obszarów obejmujących typy siedlisk wymienionych w załącznikach I i II na całym ich terytorium;

h)powierzchnię i jakość siedlisk gatunków, o których mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, na całym ich terytorium.

2.Monitorowanie zgodnie z ust. 1 lit. a) rozpoczyna się natychmiast po wprowadzeniu środków odbudowy.

3.Monitorowanie zgodnie z ust. 1 lit. b), c), d) i e) rozpoczyna się [Urząd Publikacji: proszę wprowadzić datę wejścia w życie niniejszego rozporządzenia].

4.Monitorowanie zgodnie z ust. 1 lit. f) niniejszego artykułu rozpoczyna się rok po wejściu w życie aktu wykonawczego, o którym mowa w art. 8 ust. 2.

5.Monitorowanie zgodnie z ust. 1 lit. a), b) i c) niniejszego artykułu, dotyczące zasobów węgla organicznego w glebach mineralnych na gruntach uprawnych i udziału elementów krajobrazu o wysokiej różnorodności na gruntach rolnych, a także, zgodnie z ust. 1 lit. e) niniejszego artykułu, dotyczące stojącego i leżącego drewna posuszowego, udziału lasów różnowiekowych, łączności leśnej oraz zasobów węgla organicznego, przeprowadzane jest co najmniej raz na trzy lata, a jeśli to możliwe – co roku. Monitorowanie zgodnie z ust. 1 lit. c), dotyczące wskaźnika liczebności motyli występujących na obszarach trawiastych, zgodnie z ust. 1 lit. d) i e), dotyczące wskaźnika liczebności pospolitych ptaków leśnych, oraz zgodnie z ust. 1 lit. f), dotyczące gatunków owadów zapylających, przeprowadzane jest co roku. Monitorowanie zgodnie z ust. 1 lit. g) i h) przeprowadzane jest co najmniej raz na sześć lat oraz jest skoordynowane z cyklem sprawozdawczym, o którym mowa w art. 17 dyrektywy 92/43/EWG.

6.Państwa członkowskie zapewniają, aby wskaźniki dotyczące ekosystemów rolniczych, o których mowa w art. 9 ust. 2 lit. b), oraz wskaźniki dotyczące ekosystemów leśnych, o których mowa w art. 10 ust. 2 lit. a), b) i f) niniejszego rozporządzenia, były monitorowane w sposób spójny z monitorowaniem wymaganym na podstawie rozporządzeń (UE) 2018/841 i (UE) 2018/1999.

7.Państwa członkowskie udostępniają publicznie dane uzyskane w wyniku monitorowania prowadzonego na podstawie niniejszego artykułu, zgodnie z dyrektywą 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 112 oraz zgodnie z częstotliwością monitorowania określoną w ust. 5.

8.Systemy monitorowania państw członkowskich działają na podstawie elektronicznych baz danych oraz systemów informacji geograficznej; maksymalizuje się dzięki nim dostęp do danych i usług pochodzących z technologii teledetekcji, obserwacji Ziemi (usługi programu Copernicus), czujników i urządzeń in-situ lub danych uzyskanych dzięki badaniom metodą obywatelską oraz ich wykorzystanie, korzystając z możliwości oferowanych przez sztuczną inteligencję oraz zaawansowaną analizę i przetwarzanie danych. 

9.Komisja może przyjmować akty wykonawcze w celu:

a)określenia metod monitorowania wskaźników dotyczących ekosystemów rolniczych wymienionych załączniku IV;

b)określenia metod monitorowania wskaźników dotyczących ekosystemów leśnych wymienionych załączniku VI;

c)opracowania ram ustalania zadowalających poziomów, o których mowa w art. 11 ust. 3.

Takie akty wykonawcze przyjmowane są zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2.

Artykuł 18
Sprawozdawczość 

1.Państwa członkowskie raz do roku przekazują Komisji drogą elektroniczną informacje o obszarze objętym środkami odbudowy, o których mowa w art. 4–10, oraz usuniętych barierach, o których mowa w art. 7, począwszy od [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę = data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia].

2.Państwa członkowskie przekazują drogą elektroniczną Komisji, która korzysta ze wsparcia EEA, następujące dane i informacje co najmniej raz na trzy lata:

a)postępy w realizacji krajowego planu odbudowy, we wdrażaniu środków odbudowy oraz w realizacji celów i obowiązków określonych zgodnie z art. 4–10;

b)wyniki monitorowania przeprowadzonego zgodnie z art. 17; sprawozdania dotyczące wyników monitorowania przeprowadzonego zgodnie z art. 17 ust. 1 lit. g) i h) należy składać również w formie map z odniesieniami geograficznymi;

c)położenie i zasięg obszarów objętych środkami odbudowy, o których mowa w art. 4 i 5 oraz art. 9 ust. 4, wraz z mapą tych obszarów z odniesieniami geograficznymi;

d)zaktualizowany wykaz barier, o których mowa w art. 7 ust. 1;

e)informacje o postępach w zaspokajaniu potrzeb w zakresie finansowania, zgodnie z art. 12 ust. 2 lit. l), obejmujące przegląd rzeczywistych inwestycji w porównaniu z początkowymi założeniami inwestycyjnymi.

Pierwsze sprawozdania zostaną przedstawione w czerwcu 2031 r. i obejmą okres do 2030 r.

3.Komisja przyjmuje akty wykonawcze w celu określenia formatu, struktury i szczegółowych ustaleń dotyczących przedstawiania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu. Te akty wykonawcze przyjmowane są zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2. Komisja korzysta z pomocy EEA przy opracowywaniu formatu, struktury i szczegółowych ustaleń dotyczących sprawozdawczości elektronicznej.

4.EEA przedstawia Komisji coroczny przegląd techniczny postępów w realizacji celów i obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu, na podstawie danych udostępnionych przez państwa członkowskie zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu i art. 17 ust. 7.

5.EEA przedstawia Komisji ogólnounijne sprawozdanie techniczne z postępów w realizacji celów i obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu, na podstawie danych udostępnionych przez państwa członkowskie zgodnie z ust. 1, 2 i 3 niniejszego artykułu. Może ona również wykorzystywać informacje przekazane na podstawie art. 17 dyrektywy 92/43/EWG, art. 15 dyrektywy 2000/60/WE, art. 12 dyrektywy 2009/147/WE oraz art. 18 dyrektywy 2008/56/WE. Sprawozdanie należy przedłożyć do czerwca 2032 r., a kolejne sprawozdania należy przedkładać co trzy lata.

6.Począwszy od roku 2029, co trzy lata Komisja będzie składać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wykonania niniejszego rozporządzenia.

7.Państwa członkowskie zapewniają adekwatność i aktualność informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz ich udostępnianie społeczeństwu zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektywą 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024.

ROZDZIAŁ V

PRZEKAZANE UPRAWNIENIA I PROCEDURA KOMITETOWA

Artykuł 19
Zmiana załączników

1.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika I, aby dostosować grupy typów siedlisk.

2.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika II, aby dostosować wykaz typów siedlisk oraz grupy typów siedlisk.

3.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika III, aby dostosować wykaz gatunków morskich, o których mowa w art. 5, na podstawie najnowszych dowodów naukowych.

4.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika IV, aby dostosować opis, jednostkę i metodykę wskaźników dotyczących ekosystemów rolniczych zgodnie z najnowszymi dowodami naukowymi.

5.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika V, aby zaktualizować wykaz gatunków wykorzystywanych na potrzeby określenia wskaźnika liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego w państwach członkowskich.

6.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika VI, aby dostosować opis, jednostkę i metodykę wskaźników dla ekosystemów leśnych na podstawie najnowszych dowodów naukowych.

7.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika VII, aby dostosować wykaz przykładów środków odbudowy.

Artykuł 20
Wykonywanie przekazanych uprawnień

1.Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 19, powierza się Komisji na okres 5 lat od dnia [Urząd Publikacji: proszę wstawić datę wejścia w życie niniejszego rozporządzenia]r.. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3.Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 19, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4.Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 113 .

5.Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6.Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 19 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie 2 miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 21
Procedura komitetowa 

1.Komisję wspomaga komitet. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2.W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

ROZDZIAŁ VI

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 22
Przegląd

1.Komisja oceni stosowanie niniejszego rozporządzenia do dnia 31 grudnia 2035 r.

2.Komisja przedstawi sprawozdanie z głównych ustaleń dotyczących oceny Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów. Jeżeli Komisja uzna to za stosowne, do sprawozdania dołączy wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany odpowiednich przepisów niniejszego rozporządzenia, uwzględniający potrzebę ustanowienia dodatkowych celów w zakresie odbudowy, na podstawie wspólnych metod oceny stanu ekosystemów nieobjętych art. 4 i 5 oraz najnowszych dowodów naukowych.

Artykuł 23
Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY 

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa 

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy: 

☑ nowego działania

◻ nowego działania, będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 114  

◻ przedłużenia bieżącego działania 

◻ połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania

1.4.Cel(e)

1.4.1.Cel(e) ogólny(e)

1.4.2.Oczekiwane wyniki i wpływ

Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.

1.4.3.Wskaźniki dotyczące realizacji celów

Należy określić wskaźniki stosowane do monitorowania postępów i osiągnięć.

1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy 

1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.5.3.Wnioski wyciągnięte z podobnych doświadczeń w przeszłości

1.5.4.Spójność z wieloletnimi ramami finansowymi oraz możliwa synergia z innymi właściwymi instrumentami

1.5.5.Ocena różnych dostępnych możliwości finansowania, w tym zakresu przegrupowania środków

W EEA potrzebne będą następujące profile pracowników:

1.Obszar	2.Dodatkowe stanowiska	3.Budżet	4.Zadania	5.Ramy czasowe
Fachowa wiedza tematyczna z zakresu „celów ekosystemowych”: Celem tych stanowisk będzie zapewnienie dogłębnej fachowej wiedzy tematycznej w zakresie wszystkich 7 „typów ekosystemów”, dla których krajowe laboratorium referencyjne określi cele (uwaga: niektórzy eksperci mogą zajmować się większą liczbą „typów ekosystemów”, a „niektóre typy ekosystemów” wymagają zaangażowania więcej niż jednego eksperta, np. owady zapylające). Następnie eksperci ci będą udzielać wsparcia w zakresie 11 zadań wymienionych w powyższej tabeli.	5 grupa funkcyjna AD 6, z dowolną kombinacją wiedzy fachowej w następującym zakresie: – odbudowy terenów podmokłych (w tym ponownego nawadniania torfowisk, bagien i przybrzeżnych terenów podmokłych);  – odbudowy ekosystemów leśnych; – ekosystemów rolniczych i obszarów trawiastych, w tym wrzosowisk i zarośli, ptaków krajobrazu rolniczego;  – odbudowy zasobów słodkowodnych: jezior i siedlisk zalewowych, w tym barier rzecznych; – odbudowy ekosystemów morskich, w tym przybrzeżnych; – odbudowy ekosystemu miejskiego; – owadów zapylających. 1 x grupa funkcyjna IV technicznego wsparcia odbudowy.	Budżet w wysokości 150 000 EUR rocznie na wsparcie wiedzy fachowej w zakresie tych ekosystemów, które nie byłyby silnie reprezentowane w 6 zatrudnionych jednostkach lub wymagałyby dodatkowej pracy, np. ekosystemy morskie obejmują dużą liczbę ekosystemów, które są zgrupowane w jednym, podobnie ekosystemy leśne i ekosystemy rolnicze obejmują 85 % powierzchni lądowej UE.	Kluczowa fachowa wiedza techniczna potrzebna w zakresie głównych typów ekosystemów do realizacji następujących działań w ramach zadań przewidzianych w akcie prawnym o odbudowie: 1. Inicjowanie opracowywania i wdrażaniu krajowego planu odbudowy dla typów ekosystemów w odpowiedniej formie (jeśli możliwe jest udostępnienie środków przed fazą wdrażania). 2. Wsparcie przy określaniu celów związanych z obszarami przeznaczonymi do przywrócenia, w odniesieniu do typów ekosystemów. 3. Inicjowanie struktury i formy sprawozdawczości. 6. Wsparcie oceny krajowych planów odbudowy w kluczowych typach ekosystemów. 7. Przewodzenie ocenie sprawozdań z postępu prac przygotowywanych przez państwa członkowskie. 9. Wsparcie w opracowaniu metody monitorowania, wskaźników i oceny dobrego stanu dla najważniejszych typów ekosystemów. 10. Odpowiadanie na najważniejsze pytania w centrum informacyjnym dla państw członkowskich. Ponadto urzędnicy zajmujący te stanowiska przyczynią się do: ·wspierania podnoszenia jakości danych otrzymywanych w ramach sprawozdań na podstawie dyrektyw dotyczących przyrody, czego obecnie brakuje. ·nawiązywania kontaktów z JRC i skoordynowania się z jego działaniami w zakresie opracowywania metodyki pomiaru postępów w odbudowie. Kluczowa fachowa wiedza techniczna potrzebna do wsparcia realizacji następujących zadań przewidzianych w akcie prawnym o odbudowie: 7. wsparcia przy dokonywaniu oceny sprawozdań z postępów przedstawionych przez państwa członkowskie, w szczególności dotyczących większych kluczowych ekosystemów; 8. monitorowania celów miejskich; 9. opracowania metody monitorowania, wskaźników i oceny dobrego stanu. 10. Wsparcie centrum informacyjnego dla państw członkowskich. Ponadto ci tematyczni eksperci techniczni: ·zapewnią dodatkowe wsparcie w zakresie wiedzy technicznej potrzebnej do przekrojowego monitorowania ekosystemów różnych typów; ·przyczynią się do zapewnienia i kontroli jakości zebranych danych technicznych.	Od 2023 roku: zadania 1, 2, 3, 9, 10. 2026–2027: zadanie 6. Od 2030 roku: zadanie 7.
	1 x grupa funkcyjna AST w celu zapewnienia wsparcia w zakresie zarządzania administracyjnego i finansowego.
Wiedza fachowa z zakresu analizy danych (bazy danych, system informacji geograficznej, sprawozdawczość, analiza itp.) potrzebna do sprawozdawczości itp.: Celem tych stanowisk będzie zapewnienie wsparcia w zakresie analizy danych potrzebnego do oceny jakości postępów w realizacji aktu o odbudowie zasobów przyrodniczych i krajowych planów odbudowy. Ten obszar pracy obejmowałby sprawozdawczość (wyszukiwanie/obsługa/kontrola jakości danych), wsparcie systemów informacyjnych (np. przeglądarki, tablice wskaźników, interaktywne mapy), wsparcie analizy danych, w tym systemu informacji geograficznej. System Informacji i Danych (DIS) EEA jest obecnie przeciążony, a dodatkowe wystarczające zasoby wsparcia informatycznego będą miały zasadnicze znaczenie dla podjęcia przez EEA tych nowych zadań.	1 pracownik z grupy funkcyjnej IV – obróbka danych na potrzeby sprawozdawczości, obsługa baz danych i przeglądarek, analiza danych itp.	Koszty rozruchu ram sprawozdawczości: 600 000 na rozbudowę obecnej infrastruktury informatycznej. Koszty utrzymania w ciągu roku: 200 000 rocznie.	Kierowanie realizacją zadań związanych z projektowaniem publicznego systemu udostępniania danych w czasie rzeczywistym. Obejmuje to również zadania opisane powyżej: 4. Wsparcie w wyszukiwaniu/obsłudze/kontroli jakości danych. Obejmuje to wsparcie systemu informatycznego i koszty informatyczne związane z zapewnieniem i kontrolą jakości. 5. Publikacja i publiczny dostęp do danych (np. interaktywne mapy, tablice wskaźników, sprawozdania?) oraz prowadzenie baz danych. 8. Wsparcie techniczne w zakresie monitorowania celów miejskich. 10. Utworzenie i prowadzenie centrum informacyjnego dla państw członkowskich.	Okres przedwdrożeniowy 2022   Obsługa techniczna aktu o odbudowie zasobów przyrodniczych
	2 x grupa funkcyjna IV eksperci w dziedzinie statystyki systemu informacji geograficznej		Ekspert techniczny w zakresie: ·Przestrzenne mapowanie typów ekosystemów w celu oceny obszaru objętego odbudową. ·Mapowanie inwentaryzacji rzek i mapowanie danych z monitoringu (statystyka i interpolacja).
Ogólna koordynacja i zarządzanie w zakresie koordynacji raportów, EIONET, koordynacja państw członkowskich: Zadaniem osoby zajmującej to stanowisko będzie kierowanie ogólną koordynacją procesu sprawozdawczego, w którym większość pracy będzie wykonywana przez osoby zatrudnione na stanowiskach wymienionych wyżej.	1 x grupa funkcyjna AD 7 zarządzanie i koordynacja przeglądu krajowego programu odbudowy, budowanie zdolności państw członkowskich w zakresie opracowywania, przeglądu i realizacji krajowego programu odbudowy	Posiedzenia 20 000 rocznie Komunikacja	Ten główny ekspert będzie pełnił funkcję koordynatora, który pomoże skoordynować przegląd krajowego programu odbudowy, działania na rzecz budowania zdolności państw członkowskich oraz realizację krajowego programu odbudowy. Przewiduje się również, że osoba ta będzie zajmować się: 5. Publikacją i dostępem do danych (np. interaktywne mapy, pulpity nawigacyjne, sprawozdawczość). 6. Wsparciem w ocenie krajowych planów odbudowy. 7. Wsparciem w ocenie sprawozdań z postępów przedstawianych przez państwa członkowskie. 10. Koordynowaniem centrum informacyjnego dla państw członkowskich.	Początek realizacji
SUMA CZĄSTKOWA	1 x grupa funkcyjna AD 7 5 x grupa funkcyjna AD 6 1 x grupa funkcyjna AST 4 x grupa funkcyjna IV	Zamówienie publiczne na usługi (wiedza fachowa dotycząca ekosystemu): 150 000 EUR/rok Koszty informatyczne: 600 000 na start + 200 000 na rok wdrożenia:
Dodatkowe wsparcie dla owadów zapylających – sieć monitorowania owadów zapylających	1 x grupa funkcyjna IV owady zapylające/metody statystyczne		·Nawiązywanie i koordynacja współpracy z ekspertami JRC ds. owadów zapylających.
ŁĄCZNIE	1 x grupa funkcyjna AD 7 5 x grupa funkcyjna AD 6 1 x grupa funkcyjna AST 5 x grupa funkcyjna IV

1.6.Okres trwania i wpływ finansowy wniosku/inicjatywy

◻ Ograniczony czas trwania

–◻    Okres trwania wniosku/inicjatywy: od [DD/MM]RRRR r. do [DD/MM]RRRR r.

–◻    Okres trwania wpływu finansowego: od RRRR r. do RRRR r. w odniesieniu do środków na zobowiązania oraz od RRRR r. do RRRR r. w odniesieniu do środków na płatności.

☑ Nieograniczony czas trwania

–Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od 01.01.2022 r. do 01.01.2024 r.,

–po którym następuje faza operacyjna.

1.7.Planowane tryby zarządzania 116  

☑ Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

–☑ w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

–◻    przez agencje wykonawcze.

◻ Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

☑Zarządzanie pośrednie poprzez przekazanie zadań związanych z wykonywaniem budżetu:

–państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

–◻ organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

–◻ EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

–☑ organom, o których mowa w art. 70 i 71 rozporządzenia finansowego;

–◻ podmiotom prawa publicznego;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile są im zapewnione odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻     podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego i zapewniono odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

–W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

Uwagi

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA 

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości 

Określić częstotliwość i warunki.

Niniejsza inicjatywa obejmuje zamówienia publiczne, porozumienie administracyjne, zwiększenie wkładu na rzecz EEA oraz zmiany w zasobach ludzkich Komisji. Zastosowanie mają standardowe zasady dotyczące tego typu wydatków.

2.2.System zarządzania i kontroli 

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

Nie dotyczy – por. powyżej

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

Nie dotyczy – por. powyżej

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu) 

Nie dotyczy – por. powyżej

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom 

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony, np. ze strategii zwalczania nadużyć finansowych.

Nie dotyczy – por. powyżej

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY 

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ 

·Istniejące linie budżetowe

Według działów wieloletnich ram finansowych i linii budżetowych.

·Proponowane nowe linie budżetowe: Nie dotyczy

3.2.Szacunkowy wpływ finansowy wniosku na środki 

3.2.1.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki operacyjne 

–◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych.

–☑    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

DG: ENV			Rok  2022	Rok  2023	Rok  2024	Rok  2025	Rok  2026	Rok  2027	OGÓŁEM
• Środki operacyjne
09 02 01 – Przyroda i różnorodność biologiczna	Środki na zobowiązania	(1a)	0,950	0,950	0,950	1,250	1,250	1,250	6,600
	Środki na płatności	(2a)	0,950	0,950	0,950	1,250	1,250	1,250	6,600
Linia budżetowa	Środki na zobowiązania	(1b)
	Środki na płatności	(2b)
Środki administracyjne finansowane ze środków przydzielonych na określone programy 120
Linia budżetowa		(3)
OGÓŁEM środki  dla DG ENV	Środki na zobowiązania	=1a + 1b + 3	0,950	0,950	0,950	1,250	1,250	1,250	6,600
	Środki na płatności	=2a+2b +3	0,950	0,950	0,950	1,250	1,250	1,250	6,600

Kwota ujęta powyżej będzie potrzebna na wsparcie różnych zadań wykonawczych związanych z przepisami prawnymi, które będą realizowane przez DG ENV i JRC.

Działania będące przedmiotem zamówienia obejmują umowę w sprawie wsparcia ogólnego na potrzeby wdrażania aktu o odbudowie zasobów przyrodniczych oraz umowy w sprawie wsparcia przy przeprowadzaniu oceny skutków służące określeniu nowych celów w zakresie odbudowy.

Ponadto w tej kategorii uwzględniono porozumienie lub porozumienia administracyjne z JRC, w szczególności dotyczące ustanowienia metody monitorowania, wskaźników i oceny dobrego stanu w kontekście celów w zakresie odbudowy, w odniesieniu do których takie metody jeszcze nie istnieją, a także przygotowań i wsparcia na potrzeby tworzenia systemu monitorowania niektórych celów.

	Wszystkie koszty z wyjątkiem kosztów kadrowych i administracyjnych (w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku))
Zadania		Zasoby	2022	2023	2024	2025	2026	2027	OGÓŁEM
Wsparcie ogólne na potrzeby wdrażania aktu o odbudowie zasobów przyrodniczych (ocena krajowych planów odbudowy), opracowanie wytycznych dla państw członkowskich itp.)		Zamówienie publiczne na usługi/eksperci zewnętrzni	0,600	0,600	0,600	0,600	0,600	0,600	3,600
Opracowanie metodyki monitorowania, wskaźników i oceny dobrego stanu. Przygotowania i wsparcie na potrzeby monitorowania niektórych celów w zakresie odbudowy.		Porozumienie administracyjne DG ENV–JRC	0,350	0,350	0,350	0,350	0,350	0,350	2,100
Ocena skutków nowych celów w zakresie odbudowy		Umowa/umowy w sprawie wsparcia przy przeprowadzaniu oceny skutków				0,300	0,300	0,300	0,900
OGÓŁEM:			0,950	0,950	0,950	1,250	1,250	1,250	6,600

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)