Zarządzanie ryzykiem z obszaru ESG

Artykuł

Zarządzanie ryzykiem z obszaru ESG

26 lipca 2022 r.

Od trzech lat obserwujemy rosnące zainteresowanie rad dyrektorów i zarządów firm społecznymi celami działalności. Powszechnie uznaje się, że nadzór, ład korporacyjny i kultura zarządzania tego rodzaju ryzykiem wymagają większej uwagi. Odpowiedzialność biznesu i cel społeczny stały się kluczowymi elementami zintegrowanej strategii przedsiębiorstwa. Dotyczy to również rozszerzonego przedsiębiorstwa ze względu na znaczące skutki ryzyka i potencjalnych niezgodności w obszarze ESG. Dochodzi do tego świadomość, że cel społeczny ma obecnie znacznie szerszy zasięg. Skutkiem takiej zmiany podejścia jest pojawienie się koncepcji ESG, obejmującej czynniki środowiskowe, społeczne i nadzorcze. Do 2020 roku 43% respondentów naszego badania dot. zarządzania ryzykiem stron trzecich twierdziło, że proces przekształcania i budowania reputacji odpowiedzialnej firmy należy do najważniejszych czynników stojących za inwestycjami w system zarządzania ryzykiem stron trzecich.

 

Ewolucja ESG w rozszerzonym przedsiębiorstwie

Odpowiedzi udzielone w tegorocznej edycji badania Deloitte TPRM Survey wskazują na znaczący wzrost poziomu świadomości i ukierunkowania na ESG w ramach rozszerzonego przedsiębiorstwa. Większość, bo aż 82% badanych uważa, że ich firmy charakteryzują się średnim lub wysokim poziomem świadomości / ukierunkowania na ESG i związanych z tym wymagań. Z kolei 18% respondentów deklaruje w tym obszarze poziom niski lub średni. Wzrost świadomości obserwuje się we wszystkich branżach, jednak najwyższy odnotowano w sektorze zasobów naturalnych i przemysłu (94%), kolejny rezultat to sektor usług finansowych (83%), nieco niższy poziom świadomości zadeklarowano w sektorze rządowo-publicznym (78%), nauk biologicznych i ochrony zdrowia (74%) oraz dóbr konsumpcyjnych (73%).

Wzrostowi świadomości i zainteresowania sprzyja przekonanie, że rady dyrektorów i zarządy firm świadomie propagują kulturę współpracy z organami odpowiedzialnymi za zarządzanie ryzykiem ESG. Przeważająca większość respondentów (80%) żywi przekonanie, że poziom świadomości ryzyka dotyczącego ESG wśród kadry kierowniczej jest wysoki, a osoby odpowiedzialne za zarządzanie tym ryzykiem dobrze znają kontekst gospodarczy, strategie i cele firmy. Najwyższy poziom tej świadomości odnotowano w sektorze nauk biologicznych i ochrony zdrowia (86%) i usług finansowych (85%), za to bardzo niski - w sektorze rządowo-publicznym (40%). Niemal 80% badanych uważa, że ich koledzy odpowiedzialni za zarządzanie ryzykiem ESG dobrze znają kontekst gospodarczy, strategię i cele, stanowiące podstawę efektywnego zarządzania tego rodzaju ryzykiem. Coraz lepiej rozumieją też, dlaczego kwestie ESG wymagają rozpoznania i zarządzania również w rozszerzonym przedsiębiorstwie.

  • Ocena dojrzałości ESG

Mimo znacznego poziomu świadomości tematów ESG, rosnącego zaangażowania kadry kierowniczej w proces zarządzania nimi, a także podejmowania zobowiązań do przestrzegania wymogów ESG i rozwiązywania problemów z tego obszaru, nadal pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, jeżeli chodzi o ocenę ryzyka ESG i proces nadawania mu priorytetów w systemach stron trzecich. Największy odsetek respondentów (41%) uważa, że obecnie ich firmy mają małe możliwości organizacyjne, co powoduje konieczność podejmowania działań doraźnych przy ocenie i hierarchizacji czynników ryzyka ESG dotyczących stron trzecich. Kolejne 35% jest zdania, że ta ocena i hierarchizacja opiera się na osądach z wykorzystaniem danych specjalistycznych lub innych mechanizmów doraźnych, nie jest natomiast formalnym procesem kwantyfikacji. Zaledwie 18% respondentów uważa, że ich firmy dysponują metodologią kwantyfikacji, umożliwiającą ocenę czynników ryzyka z wykorzystaniem danych specjalistycznych i narzędzi ESG oraz dostępnych danych wewnętrznych i zewnętrznych. Pozostałe 6% utrzymuje, że firma wypracowała w pełni rozwinięte procesy hierarchizacji czynników ryzyka ESG w oparciu o wielkość, istotność odpowiadających im celów działania oraz apetyt na ryzyko danej firmy.

  •  Jakość danych związanych z zarządzaniem i sprawozdawczością ESG

Kolejnym obszarem, stanowiącym wyzwanie dla wielu organizacji, jest jakość danych wewnętrznych i zewnętrznych wykorzystywanych w procesie zarządzania i sprawozdawczości ESG w rozszerzonym przedsiębiorstwie. Bez wątpienia poprawa jakości danych wewnętrznych i zewnętrznych ma kluczowe znaczenie w procesie zarządzania i sprawozdawczości ESG w sieciach stron trzecich każdej firmy. Tylko 16% badanych uważa, że ich dane wewnętrzne charakteryzują się wysoką lub bardzo wysoką jakością. To samo można powiedzieć o danych zewnętrznych: jedynie 16% respondentów uznaje ich jakość za wysoką lub bardzo wysoką. Zebrane odpowiedzi i uwagi dotyczące jakości wskazują, że brak zaufania do danych z obszaru ESG ma dwa powody: po pierwsze, ich niedostępność, a po drugie, brak zrozumienia, na których danych można polegać i jak je przekształcić, by dostarczyły podstaw do podjęcia działań. Te dwa czynniki spowalniają dalsze postępy prac. Pomimo deklarowanego braku zaufania do danych, 64% respondentów regularnie opracowuje informacje dotyczące ryzyka ESG, sporządzając cykliczne raporty. Organizacje robią to z wykorzystaniem osądu lub oceny doraźnej dla potrzeb wsparcia procesów decyzyjnych w ramach własnego przedsiębiorstwa, a także celem zaspokojenia oczekiwań interesariuszy zewnętrznych. Jedynie 49% badanych posiada jednak sformalizowane mechanizmy pozwalające na monitorowanie zmian wewnętrznych i zewnętrznych dla potrzeb regularnej weryfikacji czynników ryzyka związanego z ESG. Takie wewnętrzne i zewnętrzne zmiany mogą w sposób istotny oddziaływać na strategie organizacyjne czy szeroko pojęte cele działalności gospodarczej. Ewolucja ta wymaga weryfikacji procesów i możliwości zarządzania ryzykiem oraz poszukiwania możliwości zwiększenia efektywności zarządzania czynnikami ryzyka dotyczącego ESG. Postęp prac - zarówno w zakresie wymiany informacji / sprawozdawczości, jak i monitorowania zmian wewnętrznych i zewnętrznych, wygląda podobnie we wszystkich sektorach. Wyjątkiem jest sektor rządowo-publiczny, w którym odsetek respondentów przekazujących informacje o zmianach wewnętrznych i zewnętrznych oraz monitorujących je jest znacznie niższy niż w pozostałych sektorach (odpowiednio 14% i 17%).

  • Czynniki ryzyka ESG

Najważniejsze czynniki ryzyka, obecnie wskazywane przez respondentów, to: etyka korporacyjna i odpowiedzialne zachowanie (69%), odpowiedzialność za produkt (59%) oraz ryzyko dotyczące zatrudnienia (59%). Wśród rzadziej wskazywanych obszarów ryzyka znalazły się: odpowiedzialne inwestycje, zasoby naturalne, zmiana klimatu, sprzeciw interesariuszy i równe możliwości. Wskazało je zaledwie odpowiednio 32%, 35%, 42%, 43% i 43% respondentów. Na poziomie regionów tylko 28% firm z obu Ameryk i 39% z regionu APAC uwzględnia ryzyko klimatyczne, podczas gdy w EMEA jest to 51%. Zaledwie 21% respondentów z Ameryk i 29% z APAC uwzględnia odpowiedzialne inwestycje, podczas gdy wskazuje na nie 39% badanych w EMEA. Widać więc znaczne rozbieżności w podejściu do tematyki czynników ryzyka i dużą możliwość poprawy w tych obszarach. Co ciekawe, 24% respondentów z regionu obu Ameryk i 23% z APAC nie zamierza uwzględniać w przewidywalnej przyszłości ryzyka zmiany klimatu. Dla porównania: odsetek takich odpowiedzi w EMEA stanowi zaledwie 7%, co odzwierciedla przyjęcie pewnych regulacji w tej kwestii (poziom świadomości jest zbliżony we wszystkich regionach). Potwierdza to, że świadomość nie poparta wymogami regulacyjnymi nie wystarczy do uruchomienia działań zapobiegających kryzysowi klimatycznemu.

 

Nasz punkt widzenia i przewidywania

Obecnie poza tradycyjnie pojmowanymi granicami firmy pojawiła się konieczność uwzględnienia łańcuchów dostaw i innych powiązań ze stronami trzecimi przy analizie ryzyka ESG. Takie podejście znacznie skomplikowało proces definiowania, identyfikacji i przekazywania informacji dotyczących ryzyka ESG. Przedsiębiorstwa uświadamiają sobie, że wysoka jakość danych wewnętrznych i zewnętrznych ma kluczowe znaczenie w procesie zarządzania ryzykiem ESG w rozszerzonym przedsiębiorstwie. Konieczna jest również wiedza o tym, jakie dane są niezbędne i jak pozyskać je z odpowiednich, rzetelnych i wiarygodnych źródeł, zarówno w ramach własnej organizacji, jak i poza nią. W tym celu należy zmapować różnorodne działania i procesy realizowane z udziałem stron trzecich i ocenić nieodłączne ryzyko związane z wyżej wymienionymi czynnikami ryzyka ESG. Wynika ono przeważnie z charakteru danego działania czy procesu (np. podwyższone ryzyko podwykonawców angażowanych do transportu substancji niebezpiecznych), ale istotny wpływ mają na nie również czynniki wtórne (np. czynniki geopolityczne).

Całościowy ogląd wszystkich istotnych powiązań ze stronami trzecimi jest zatem podstawowym warunkiem identyfikacji potrzeb dotyczących danych oraz skuteczniejszej eliminacji problemów związanych z ESG we wszystkich obszarach działalności. W miarę wzrostu takich czynników jak zależność firmy od sieci stron trzecich, a także rozmiar przedsiębiorstwa i jego dojrzałość, które warunkują możliwość rentownego rozwoju zarządzanie łańcuchem dostaw i innymi sieciami powiązań we wszystkich pionach organizacyjnych jest coraz trudniejsze. Będzie to nadal istotny, a wręcz coraz większy problem dla firm starających się wygenerować potrzebne dane z obszaru ESG, uzyskać obiektywne oceny i sprawozdania uwzględniające wszystkie powiązania ze stronami trzecimi. Aby być w stanie nadawać priorytety i zapewnić obiektywną sprawozdawczość w tym obszarze, bardziej postępowe firmy będą musiały zastąpić doraźne, subiektywne oceny sformalizowanym procesem kwantyfikacji w oparciu o pogłębione analizy. Wspomagać je może na przykład ocena ryzyka na podstawie rzetelnych danych. Oznacza to konieczność dalszego inwestowania w technologie pozwalające na integrację procesu zbierania i przetwarzania danych ESG pochodzących ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych, a także analizowanie ich, dla potrzeb podejmowania świadomych i trafnych decyzji. Wiele przedsiębiorstw skorzysta przy tym z pomocy wyspecjalizowanych narzędzi i doradców, aby upewnić się, wdrożone rozwiązanie i wprowadzona metodologia będą odpowiadały najwyższym standardom rynkowym i zapewnią skuteczne wykorzystanie danych ESG.

Czy ta strona była pomocna?