Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Dzisiaj, tj. 7. czerwca br., Rektorzy uczelni tworzących Związek Uczelni InnoTechKrak: Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki podpisali porozumienie w sprawie powołania Międzyuczelnianego Centrum Badawczego WODA.

Międzyuczelniane Centrum Badawcze WODA zostało powołane na mocy Statutu Związku Uczelni InnoTechKrak. Centrum Badawcze będzie koncentrować swoje działania na jednym z najważniejszych wyzwań XXI wieku, czyli racjonalnym gospodarowaniu zasobami wody. W ramach prac podejmowanych przez jednostkę, realizowane będą badania z dziedziny hydrogeologii, hydrogeochemii  i gospodarki wodnej. Prace zmierzają do zintegrowania działań umożliwiających mierzenie i monitorowanie środowiskowego bezpieczeństwa wodnego, redukcji zanieczyszczeń, eliminacji zrzutu ścieków i minimalizacji uwalniania niebezpiecznych substancji chemicznych do środowiska wodnego.

Jak powiedział dr hab. inż. Sylwester Tabor, prof. URK, Rektor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie: Powszechnie wiadomym jest, że Polska należy do grupy państw zagrożonych deficytem wody. Rocznie na jednego mieszkańca przypada ok. 1600 m3, gdy średnia w Europie jest prawie 3-krotnie większa  (4500 m3). Przy tak niskich zasobach, w trakcie suszy wskaźnik ten obniża się do wartości poniżej 1000 m3, co jest już sytuacją dramatyczną, w szczególności dla sektora produkcji żywności. Poważnym problemem jest bardzo niska retencja. W naszym kraju łączna objętość wody zmagazynowanej w zbiornikach retencyjnych stanowi tylko 6% objętości średniego rocznego odpływu rzek. W tych warunkach musimy liczyć się z zagrożeniem braku wody w naszych domach a nie tylko wykorzystywanej na cele produkcyjne.Dlatego powołujemy Międzyuczelniane Centrum Badawcze WODA, łączące zasoby kadrowe i infrastrukturalne trzech uczelni, aby wspólnie podjąć wyzwania badawcze nad kluczowymi aspektami związanymi z deficytem wody. Problemem, które nie jest domeną jednej dyscypliny naukowej i jednego obszaru życia społecznego – jest interdyscyplinarny i globalny. Jako przedstawiciele nauk rolniczych wiemy jaką rolę w cyklu hydrologicznym odgrywa woda gruntowa i roślinność, która z niej czerpie. W jaki sposób systemy korzeniowe drzew i innych roślin kształtują możliwości retencyjne gleb, czyniąc z niej swoisty akumulator wody. Znamy zagrożenia dotyczące deficytu wody na obszarach wiejskich, warunków jej użytkowania, oczyszczania i technologii ponownego wykorzystania. A przecież to tylko niewielka część zagadnień, które wpisują się w problematykę, wymagającą kompleksowych rozwiązań. Ze strony Uniwersytetu Rolniczego umowę koordynować będzie dr hab. inż. Leszek Książek, prof. URK, dziekan Wydziału Inżynierii Środowiska i Geodezji, którego domeną badawczą i dydaktyczną są problemy gospodarki i inżynierii wodnej.

Profesor Jerzy Lis, Rektor AGH podkreślił: - Integracja krakowskiego środowiska naukowego na rzecz rozwiazywania jednego z najistotniejszych problemów XXI wieku jakim jest dostęp do zasobów wodnych jest naszym wspólnym sukcesem. Z każdej uczelni nad zagadnieniem gospodarki wodnej pracować będą eksperckie grupy, które od wielu lat badają, analizują i wyciągają wnioski dot. tego jak gospodarować tym cennym zasobem w sposób zrównoważony. Interdyscyplinarność powoływanego dziś Centrum z pewnością przyniesie efekty w skali nie tylko lokalnej, ale też ogólnopolskiej.

Z kolei prof. Andrzej Szarata, rektor Politechniki Krakowskiej powiedział: – Od 75 lat, niezależnie od panującej mody, na Politechnice Krakowskiej zajmowaliśmy się ilościowymi i jakościowymi aspektami wodnymi. Wychowaliśmy kolejne już pokolenie specjalistów, przygotowanych by kompleksowo zarządzać wodą, co wobec ekstremalizacji zjawisk klimatycznych staje się czynnikiem kluczowym w przetrwaniu człowieka. We współczesnym świecie nie ma jednostki, która specjalizuje się w absolutnie wszystkich obszarach zagadnień, stąd idea, by połączyć siły krakowskich uczelni i stworzyć wspólne centrum badawcze o najsilniejszym w Polsce potencjale naukowym w szeroko rozumianym obszarze inżynierii i gospodarki wodnej.

Koordynatorami  Międzyuczelnianego Centrum Badawczego WODA będą:

a)    Pani prof. dr hab. inż. Barbara Tomaszewska – Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska - ze strony Akademii Górniczo-Hutniczej,
b)    Pan dr hab. inż. Stanisław Rybicki, prof. PK – Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki - ze strony Politechniki Krakowskiej;
c)    Pan dr hab. inż. Leszek Książek, prof. URK – Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, - ze strony Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie;
d)    Pan mgr Krzysztof Kupiec – ze strony Związku Uczelni „InnoTechKrak”  

Międzyuczelniane Centrum Badawcze WODA koncentruje swoje działania na jednym z najważniejszych wyzwań XXI wieku, czyli racjonalnym gospodarowaniu zasobami wody. Gospodarka wodna zależy od szczególnych czynników, takich jak dostępność zasobów o znaczeniu strategicznym, czynniki rynkowe, polityki międzynarodowe i krajowe, dobór technologii, w tym opartych na zasobach wody, słońca, wiatru i energii geotermicznej.

W ramach prac podejmowanych przez Centrum realizowane będą badania w szerokim spektrum zagadnień z dziedziny hydrogeologii, hydrogeochemii i gospodarki wodnej. Prace zmierzają do zintegrowania działań umożliwiających mierzenie i monitorowanie środowiskowego bezpieczeństwa wodnego, redukcji zanieczyszczeń, eliminacji zrzutu ścieków i minimalizacji uwalniania niebezpiecznych substancji chemicznych do środowiska wodnego. Istotnym zadaniem w gospodarce wodnej jest wdrożenie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi na wszystkich szczeblach, w tym poprzez współpracę transgraniczną, budowanie potencjału w krajach rozwijających się, w zakresie działań i programów związanych z wodą i warunkami sanitarnymi, w tym pozyskiwania wody, jej uzdatniania, ujęć wodnych, oczyszczania ścieków, recyklingu i technologii ponownego wykorzystania. Niedobór i niska jakość wody to rzeczywiste problemy zarówno dla krajów dobrze, jak i mniej rozwiniętych. Problem wodny obserwuje się również w regionach wysoko uprzemysłowionych, które posiadają paradoksalnie duże zasoby wody, ale w większości nieprzydatnej do bezpośredniego spożycia.

Główne kierunki działań Centrum to:

1.    Badania nad kluczowymi aspektami zagrożenia deficytem wody, zagrożeń naturalnych i innych powiązanych wyzwań społecznych.
2.    Poprawa i konsolidacja systemów zarządzania zasobami wodnymi odpornymi na zmiany klimatu.
3.    Rozwój modeli hydro-ekonomicznych, ukierunkowanych na dążenie do bezpieczeństwa wodnego w Polsce i w różnych częściach świata.
4.    Zrównoważone gospodarowanie zasobami wodny w kontekście gospodarki o obiegu zamkniętym.
5.    Zwiększenia efektywności magazynowania wody.
6.    Ocena potencjalnych reakcji na globalne zagrożenia poprzez środki łagodzące i adaptacyjne.
7.    Redukcja zużycia wody przemysłowej i ponownego jej wykorzystania.
8.    Kształcenie nowej generacji naukowców z umiejętnościami radzenia sobie ze złożonymi globalnymi wyzwaniami przyszłości w zakresie aspektów woda-energia-żywność-klimat.
9.    Zmiany klimatu – modele ekologiczne, społeczne i ekonomiczne w dziedzinie wykorzystania i zarzadzania zasobami wodnymi.

Porozumienie wchodzi w życie z dniem podpisania i jest zawarte na czas nieokreślony.