Want to make creations as awesome as this one?

More creations to inspire you

Transcript

HENRYK SIENKIEWICZ

POLSCY LAUREACI LITERACKIEJ NAGRODY NOBLA

1905

1924

1978

1996

2018

WŁADYSŁAW REYMONT

ISAAK SINGER

WISŁAWA SZYMBORSKA

OLGA TOKRCZUK

CZESŁAW MIŁOSZ

1980

Monika Dżugan

Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości, ustanowione ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu, Alfreda Nobla.

ur. 5 maja 1846 we wsi Wola Okrzejska, w zubożałej rodzinie szlacheckiej, pieczętującej się herbem Oszyk. Zmarł 15 listopada 1916 w Vevey w Szwajcarii.

HENRYK SIENKIEWICZ - 1905

W 1866 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Zgodnie z wolą rodziców zdał na wydział lekarski do Szkoły Głównej Warszawskiej, jednak później zrezygnował z medycyny i podjął studia prawnicze, by w ostateczności przenieść się na wydział filologiczno-historyczny. Zdobył tam gruntowną znajomość literatury i języka staropolskiego. W lutym 1876 r. wraz z Heleną Modrzejewską i grupą znajomych wybrał się w podróż do USA. Z tego okresu pochodzą Listy z podróży do Ameryki. Pod wpływem podróży do Stanów Zjednoczonych napisał kilka dalszych utworów: Za chlebem, Latarnik, Wspomnienie z Maripozy, Sachem.

W 1880 rozpoczął prace nad powieścią historyczną Ogniem i mieczem. Pierwotnie powieść drukowana była w odcinkach w dzienniku Słowa. Powieść ta (podobnie zresztą jak kolejne części Trylogii - Potop i Pan Wołodyjowski) przyniosła pisarzowi wielką popularność i spotkała się z nadzwyczajnym odbiorem społecznym.

HENRYK SIENKIEWICZ - 1905

W 1894 roku powstały pierwsze rozdziały Quo vadis. Książka do dziś cieszy się wyjątkową popularnością, została przetłumaczona na 57 języków. Quo vadis wielokrotnie adaptowano i wystawiano na deskach teatrów, ukazała się nawet opera oparta na motywach powieści, a w 1913 roku zostało po raz pierwszy sfilmowane. Potem była ekranizowana jeszcze kilkakrotnie.

Okładki różnojęzycznych wydań Qvo vadis

HENRYK SIENKIEWICZ - 1905

W 1905 roku otrzymał nagrodę Nobla za całokształt twórczości. W przemówieniu wygłaszanym na bankiecie w Grand Hptelu z tej okazji Sienkiewicz mówił: Zaszczyt ten jest szczególnie cenny dla syna Polski. Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że żyje. Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać.

W 1896 r. pisarz rozpoczął prace nad nową powieścią Krzyżacy, którą ukończył w roku 1900. W tym też roku (1900) pisarz przy zaangażowaniu całego społeczeństwa obchodził jubileusz 25-lecia pracy twórczej i otrzymał od narodu majątek ziemski w Oblęgorku.

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Życie i twórczość Henryka Sienkiewicza

110 rocznica otrzymania Nobla przez Sienkiewicza

HENRYK SIENKIEWICZ - 1905

W 1910 r. w „Kurierze Warszawskim” ukazała się w odcinkach jego powieść dla młodzieży W pustyni i w puszczy.

WŁADYSŁAW REYMONT - 1924

Reymont urodził się w rodzinie organisty. Jego ojciec, Józef Rejment, człowiek oczytany, miał wykształcenie muzyczne i w tuszyńskiej parafii pełnił obowiązki organisty, Matka, Antonina z Kupczyńskich, miała talent do opowiadania.

Rodzice chcieli, aby został organistą, jednak Władysław miał inne plany i odmówił uczęszczania do szkół, często zmieniał zawody, miejsca zamieszkania, dużo podróżował po Polsce i Europie. Ukończył Warszawską Szkołę Niedzielno-Rzemieślniczą. Uczył się m. in. zawodu krawieckiego w Warszawie, po czym został czeladnikiem. Był aktorem w wędrownych grupach teatralnych, kolejarzem. Z twórczości literackiej utrzymywał się od 1894, kiedy przeniósł się do Warszawy, jednak swoje pierwsze wiersze pisał już w 1882.

Twórczość Reymonta jest zróżnicowana pod względem tematyki, formy literackiej oraz nierówna pod względem swej wartości. W powieściach obyczajowych zawarł elementy krytyki społecznej.

WŁADYSŁAW REYMONT - 1924

Komediantka – powieść wydana w 1896. powstała na podstawie własnych teatralnych przeżyć i doświadczeń autora.

Ziemia obiecana to jedna z najwybitniejszych powieści Reymonta, po Chłopach najczęściej tłumaczona na języki obce i dwukrotnie filmowana. Wreżyserowana przez Andrzeja Wajdę adaptacja powieści została w 1976 nominowana do Oskara.

Łódź oczami Reymonta

90 rocznica Nobla otrzymania nagrody przez Reymonta

Ciekawostki o Reymoncie

WŁADYSŁAW REYMONT - 1924

Pierwsza wersja powieści była gotowa już w 1901 roku, jednak niedługo przed oddaniem tekstu do druku Reymont zacząć pracę od nowa i spalić napisaną już powieść.

W 1924 roku otrzymał nagrodę Nobla za powieść - epopeję Chłopi. Niestety, ze względu na zły stan zdrowia nie mół jej osobiście odebrać.

Właściwa wersja Chłopów powstawała w latach 1901–1908. Duża część powieści pisana była w czasie pobytu pisarza w Paryżu. Powieść po raz pierwszy ukazywała się w druku w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym” .

W 1973 powieść została sfilmowana

CZESŁAW MIŁOSZ - 1980

Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 w Szetejniach na Litwie. Rodzina Miłoszów, pieczętująca się herbem Lubicz, należała do starego szlacheckiego rodu.Zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie.

Wilkie Księstwo Litewskie, na którego dawnych terenach Miłosz się wychował, wywarło decydujący wpływ na twórczość poety. Inspirację stanowiło dla niego zarówno spokojne życie na wsi, jak i szalone podróże z ojcem. Ogromny wpływ na poetę wywarły także wydarzenia historyczne, których był świadkiem: rewolucja październikowa i wojna polsko-bolszewicka. Miłosz studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, najpierw polonistykę na Wydziale Humanistycznym, po krótkim czasie przeniósł się na Wydział Nauk Społecznych, by studiować prawo. Po wybuchu II wojny światowej Miłosz udał się na południe kraju. Gdy 17 września ZSRR zaatakował Polskę poeta Miłosz powrócił do rodzinnego miasta, przyjmując obywatelstwo litewskie. Jednak już 14 czerwca 1940 ZSRR wkroczyło na teren Litwy i rozpoczęła się sowiecka okupacja. Poetą bardzo wstrząsnęły te wydarzenia, co miało odzwierciedlenie w jego poezji. Opuścił Wilno i przeniósł się do okupowanej przez Niemców Warszawy.

CZESŁAW MIŁOSZ - 1980

Po wojnie Miłosz podjął m.in. pracę w dyplomacji komunistycznego rządu Polski w Stanach Zjednoczonych oraz w Paryżu, jako attaché kulturalny. W 1951 poprosił o azyl polityczny we Francji.

W 1960 Miłosz przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych, gdzie wykładał literaturę słowiańską na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, oraz na Harvardzie. Za granicą tworzył głównie poezję, bardzo różnorodną, choć największe uznanie zyskały jego wiersze polityczne. W PRL oficjalnie uznany za zdrajcę i renegata, został uroczyście potępiony przez Związek Literatów Polskich oraz niektórych autorów (m.in. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Jarosława Iwaszkiewicza). Do 1980 istniał zapis cenzorski, nie tylko zakazujący publikacji jego utworów, ale nawet wymieniania jego nazwiska. Stosunek władz i środowiska emigracyjnego do Miłosza zaczął się zmieniać po 1980 r., kiedy poeta otrzymał literacką nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Rok później przyjechał do kraju, gdzie jego utwory (choć nie wszystkie), zostały już oficjalnie wydane. Stały się one natchnieniem dla rozwijającej się opozycji politycznej.

W 1993 r. poeta definitywnie przeprowadził się do Polski, gdzie jako miejsce pobytu wybrał Kraków, jak twierdził „najbardziej zbliżony do Wilna”.

CZESŁAW MIŁOSZ - 1980

Wiersze Czesława Miłosza są intelektualne, a metafory, jakich używa – sugestywne. Jego twórczość z lat 30., przed II wojną światową jest przesycona katastrofizmem. Dominuje w niej rozmach, metaforyczność, rytmiczność, wizje apokalipsy.

Wprowadził do literatury polskiej nowy gatunek literacki – traktat poetycki (traktat-poemat). Oprócz wielu tomów poezji Czesław Miłosz wydał kilkanaście zbiorów esejów.

Wiersze pisane podczas wojny nie mają już w sobie tyle patosu. Część z tych wierszy poświęca Miłosz okupowanej Warszawie (Miasto, Błądząc), w której spędził prawie cały okres wojny. W twórczości Miłosza przypadającej na okres wojny da się również zauważyć świadome odchodzenie od tematyki wojennej. Znajdziemy wiersze opisujące zwykłe piękno świata, który – mogłoby się wydawać – nigdy nie zaznał wojny.

Czesław Miłosz czyta swój wiersz DAR

Wiersz Czesława Miłosza NA ZIARNKU MAKU w wykonaniu szczecińskiego zespołu Do Góry Dnem

WISŁAWA SZYMBORSKA - 1996

Maria Wisława Anna Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 na Prowencie, czyli folwarku położonym na południe od zamku w Kórniku, w Poznańskiem. Zmarła 1 lutego 2012 w Krakowie.

W czasie II wojny światowej, którą spędziłą w Krakowie, pracując na kolei, po raz pierwszy wykonała ilustracje do książki (podręcznik języka angielskiego First steps in English Jana Stanisławskiego) i zaczęła pisywać opowiadania oraz z rzadka – wiersze. Od 1945 brała udział w życiu literackim Krakowa, do 1946 należała do grupy literackiej „Inaczej”. Według wspomnień poetki największe wrażenie wywarł na niej Czesław Miłosz. W tym samym roku podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, by następnie przenieść się na socjologię. Studiów jednak nie ukończyła ze względu na trudną sytuację materialną. W pierwszych latach istnienia Studium Literacko-Artystycznego, odbywającego się na UJ, prowadziła na nim warsztaty poetyckie. W 1957 Szymborska nawiązała kontakty z paryską „Kulturą” i Jerzym Giedroyciem.

WISŁAWA SZYMBORSKA - 1996

W 1949 roku pierwszy tomik wierszy Szymborskiej pt. Wiersze nie został dopuszczony do druku. Cenzura PRL stwierdziła iż „nie spełniał wymagań socjalistycznych”. Jej debiutem książkowym był wydany w roku 1952 tomik wierszy pt. Dlatego żyjemy. Szymborska została przyjęta do Związku Literatów Polskich. Była także członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Została członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi 2010r.

Podobnie jak wielu intelektualistów po wojnie Szymborska uległa w swojej pracy wpływom socjalistycznych idei, które rozpowszechniły się w Polsce. W latach 50. Szymborska wstąpiła do PZPR. Jej drugi tomik był mocnym wyrazem jej wsparcia dla komunistów - tworzyła poezję wychwalającą ustrój komunistyczny, m.in utwory ku czci Lenina czy Stalina. Z czasem Szymborska straciła jednak wiarę w socjalistyczną ideologię i w swoim trzecim tomiku, Wołanie do Yeti, wyraźnie odcięła się od dotychczasowych przekonań. Skrytykowała komunizm, a w szczególności stalinizm. W 1975 podpisała protestacyjny List 59, w którym czołowi polscy intelektualiści protestowali przeciwko zmianom w konstytucji, wprowadzającym zapis o kierowniczej roli PZPR i wiecznym sojuszu z ZSRR.

WISŁAWA SZYMBORSKA - 1996

Wiersze Szymborskiej uchodzą za proste, ale jednocześnie przesiąknięte głębokim intelektualizmem. Poetka nie sili się na górnolotny język, jednocześnie porusza jednak sprawy ważne, związane z egzystencją człowieka i jego miejscem w świecie.

Charakterystyczną postawą podmiotu lirycznego wierszy noblistki jest postawa zadziwienia się światem, zadawania naiwnych, prostych pytań, poruszania spraw, które wydają się już dawno rozpatrzone. Warstwa językowa tych wierszy jest bardzo bogata, pełna kontrastów i paradoksów. Poetka widziała wielkie prawdy w codziennym życiu i umiejętnie odzwierciedlała swoje obserwacje w poezji. Wisława Szymborska opublikowała ponad 15 tomików wierszy. Poezja nie była jednak jej jedyną pasją i pracą. Szymborska przetłumaczyła wiele dzieł z języka francuskiego

Oprócz Nagrody Nobla Szymborska otrzymała całe mnóstwo innych nagród: Nagrodę Polskiego Ministra Kultury, Nagrodę Goethego, niemiecką Nagrodę im. Gottfrieda Herdera. W 1995 r. Szymborska otrzymała doktorat honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2011 wręczono jej Order Orła Białego - najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej.

WISŁAWA SZYMBORSKA - 1996

Twórczość Szymborskiej to także wymyślone przez nią nowe formy literackie oparte na swoistym poczuciu humoru, łamańcach językowyc i parodii. Szymborska z upodobaniem tworzyła też limeryki, czyli krótkie formy literackie

Moskaliki: Kto powiedział, że Moskale są to bracia nas, Lechitów, temu pierwszy w łeb wypalę przed kościołem karmelitów! Lepieje: Lepiej mieć horyzont wąski, niż zamawiać tu zakąski. Lepiej wynieść się z osiedla, niż tu przełknąć choćby knedla. Odwódki : Od samogonu utrata pionu. Od śliwowicy torsje w piwnicy. Altruitki : Oszczędzając wstydu damie, lepiej cicho siedź, ty chamie. Miast okradać krowę z mleka dój bliskiego ci człowieka.

Nic dwa razy się nie zdarza - śpiewa Kora i Maanam

Kilka słów o Wisławie Szymborskiej

Wisława Szymborska NIC DWA RAZY SIĘ NIE ZDARZA

OLGA TOKARCZUK - 2018

Urodziła się w 1962r. w Sulechowie. Jest absolwentką Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów, jako wolontariuszka opiekowała się osobami z problemami psychicznymi. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu.

Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. Jako powieściopisarka zadebiutowała w 1993 wydaną wówczas Podróżą ludzi Księgi. Książka uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. W 1995 ukazała się jej druga powieść, E.E. Książka opowiada o dojrzewaniu dziewczynki, która nagle uzyskuje zdolności parapsychiczne. Dużym sukcesem Tokarczuk okazała się wydana w 1996 powieść Prawiek i inne czasy.Rok 1997 przyniósł zbiór opowiadań zatytułowany Szafa, a w 1998 pisarka opublikowała powieść pt. Dom dzienny, dom nocny. W 2004 ukazały się Ostatnie historie. Książka ta składa się z trzech oddzielnych opowieści o babce, matce i wnuczce, ukazanych w niezależnych od siebie czasie i przestrzeni.

OLGA TOKARCZUK - 2018

W pierwszej połowie października 2007 ukazała się jej powieść Bieguni. Pisarka pracowała nad nią trzy lata. Wspomina, że większość notatek robiła w czasie podróży.

Według Instytutu Książki do października 2019 ukazały się 193 tłumaczenia książek Olgi Tokarczuk. Następnych 12 pojawi się pod koniec 2019 i w 2020, m.in. w Bułgarii, Egipcie, Izraelu, Korei Południowej, Serbii.90 tłumaczy przełożyło jej książki na 37 języków, w tym na najczęściej używane na świecie, m.in.: angielski, arabski, chiński, hindi, hiszpański, japoński, niemiecki, perski, portugalski, rosyjski i ukraiński.

Oprócz Nagrody Nobla Tokarczuk otrzymała mnóstwo innych nagród: kilkakrotnie była laureatką Paszportu Polityki, Nagrody Literackiej Nike ( m. in. za Księgi Jakubowe, Prawiek i inne czasy, Bieguni), Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Otrzymała także kilka nagród międzynarodowych, m.in. Nagrodę Literacką Samorządu Sztokholmu, prestiżową brytyjską nagrodę The Man Booker International Prize, francuską Nagrodę Laure-Bataillon

OLGA TOKARCZUK - 2018

Akademia Szwedzka wyróżniła polską pisarkę Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury "za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją pokazuje przekraczanie granic jako formę życia",

Wywiad z Olgą Tokarczuk

W bibliotece Olgi Tokarczuk

Izaak Singer urodził się w żydowskiej rodzinie w 1902r. (wg niektórych źródeł w 1904r.)w Leoncinie pod Warszawą. W 1908 roku po pożarze jesziwy z rodziną przeniósł się do Warszawy i zamieszkał przy ulicy Krochmalnej 10, gdzie ojciec Singera objął nieoficjalnie urząd rabina miejscowej gminy żydowskiej.

Większość swoich utworów napisał w języku jidysz. Duża część jego twórczości jest związana ze wspomnieniami z Polski, którą opuścił w 1935 r. z powodu trudnej sytuacji materialnej oraz wzrastającego antysemityzmu w pobliskich Niemczech przed II wojną światową. Miejscem jego emigracji były Stany Zjednoczone. Pisarstwo przez całe życie było jego pasją.

IZAAK SINGER- 1978

Choć Singer nigdy nie wrócił do ojczystego kraju, do końca życia uważał się za warszawiaka i podkreślał swoje przywiązanie do Polski. Akcje jego powieści dzieją się w Leoncinie (Syn z Ameryki), Lublinie (Sztukmistrz z Lublina), Biłgoraju oraz Radzyminie. W 1978 r. otrzymał Literacką Nagrodę Nobla za wybitną twórczość w języku jidysz.

Monika Dżugan