Narcyzm jest cechą osobowości charakteryzującą się wyolbrzymionym poczuciem „doniosłości” własnej osoby oraz znaczenia własnych umiejętności. Ludzie z cechami narcystycznymi wierzą, że są szczególnie obdarzeni talentami, często fantazjują o bajecznych sukcesach, mocy, sławie.
Przejawy narcyzmu
Narcyzmowi często towarzyszy skłonność do arogancji, egocentryzmu i snobizmu, a także dążenie do otaczania się „najlepszymi” (ludźmi, usługami, zasobami). Osoba narcystyczna oczekuje specjalnego traktowania przez innych oraz różnorakich ustępstw.
Paradoksalnie narcyzmowi towarzyszy też poczucie niepewności i obniżona samoocena, nierzadko także wstyd i uczucie upokorzenia. Oczekiwanie podziwu idzie tu w parze z bolesnym doświadczaniem krytyki. Wspomniana krytyka lub inne niepowodzenie często spotyka się z gniewnym kontratakiem lub wycofaniem. W związku z trudnością w radzeniu sobie z potknięciami, osoby narcystyczne rzadko podejmują ryzyko i raczej omijają sytuacje potencjalnych przegranych.
Innym typowym przejawem narcyzmu jest zazdrość oraz przekonanie, że „inni mi zazdroszczą”. Zaabsorbowanie własną osobą przejawia się także w wyraźnym braku zainteresowania innymi oraz ograniczoną empatią (a nawet jej brakiem) wobec innych. Osoba narcystyczna oczekuje ze strony innych oddania, jednak nie widzi sensu aby odwzajemniać ich potrzeby. Często buduje relacje w oparciu o dewizę: „co możesz mi dać?”.
W okresie dojrzewania wielu młodych ludzi przejawia cechy narcystyczne, co wiąże się z ich potrzebą określenia własnej tożsamości i wcale nie musi się to przerodzić w tzw. narcystyczne zaburzenia osobowości – nasilony przejaw narcyzmu.
W przypadku narcystycznych zaburzeń osobowości, pojawia się potężna potrzeba podziwu i pochłonięcie własnymi zainteresowaniami i uczuciami.
Opracował: mgr Grzegorz Mączka na podstawie: The Gale Encyclopedia of Psychology 2nd edition, Gale Group 2001
